Voordat het kabinet honderden miljoenen euro’s heeft gestoken in nieuwe maatregelen om files tegen te gaan, het grote onderhoud aan de snelwegen en bruggen op peil is en er veertig spits- en rijstroken extra zijn aangelegd, zit er voor de automobilist niets anders op dan in de tussentijd ook achter het stuur de handen uit de mouwen te steken om zelf iets te doen aan het in een jaar tijd met ruim 17 procent gestegen en hardnekkige fileprobleem.Slim rijgedrag
Dat kan in de eigen auto door slimmer rijgedrag te laten zien en door ook eindelijk eens met vastgeroeste gewoontes te breken. Mede met het oog hierop wordt aan het rijexamen een onderdeel toegevoegd om nieuwe automobilisten te testen hoe ze vlot en veilig filerijden op spitsstroken en bij het invoegen.

Feit is namelijk dat files per definitie slecht zijn voor de luchtkwaliteit. Bevordering van het doorrijden heeft dus een positief effect op de kwaliteit van de leefomgeving, waarbij de voordelen voor het economisch verkeer nog niet eens zijn opgeteld. De totale maatschappelijke kosten van files, milieuschade door verkeer en verkeersongevallen worden in ons land geschat op minimaal 18 tot 23 miljard euro per jaar (Mobiliteitsbalans 2007).

Voorbeelden om nu al beter te kunnen doorrijden zijn het bij files in de eigen rijstrook blijven, het gebruik van bestaande spitsstroken (als die open zijn) en het op snelheid invoegen.

Harmonica-effect
Het rijgedrag van automobilisten is nu eenmaal een belangrijke oorzaak van files. Het meest filegevoelig zijn die plaatsen op de snelwegen waar het verkeer moet in- en uitvoegen. Bij plotseling en hard remmen is er dan vrijwel gelijk sprake van een harmonica-effect.

Daarom is het belangrijk invoegend verkeer soepel de ruimte te geven (ritsen), de snelheid tijdig aan te passen aan het overige verkeer op de weg, de invoegstrook over de volle lengte te gebruiken en geleidelijk in te voegen, zich te houden aan de doorgetrokken strepen bij op- en afritten, niet onnodig links te rijden en voldoende afstand te houden.

Wie denkt met het veelvuldig van rijstrook wisselen tijdwinst te kunnen boeken, heeft het mis. Misschien gaat het hooguit om een paar minuten tijdwinst, maar meestal is er sprake van extra vertraging. Want onrustig rijgedrag houdt een file juist langer in stand.

Klein ongeval
Hoewel te weinig wegcapaciteit in de ochtend- en avondspits de hoofdoorzaak is van files (84 procent), ontstaan ze ook door verkeersongevallen, inclusief kijkfiles (12 procent), en wegwerkzaamheden (4 procent).

Als bij een klein ongeval auto’s nog kunnen rijden, rijdt ze dan naar de vluchtstrook. Blijf bij alleen blikschade niet meer op de ongevalsplek staan wachten, raden zowel de politie als de verzekeraars deze onfortuinlijke automobilisten steeds vaker aan. Met hun mobiele telefoon kunnen ze nog gauw even een situatiefoto maken.

Nog beter is het met de beschadigde auto door te rijden naar de volgende afrit, een parkeerplaats of een tankstation om daar het Euroschadeformulier in te vullen. Zorg ervoor dat op het eigen schadeformulier de persoonlijke gegevens thuis alvast zo veel mogelijk zijn ingevuld. Dat scheelt tijd en er hoeven geen gegevens te worden opgezocht.

Overigens zullen er altijd wel files zijn en blijven, in Nederland -waar het verkeer nog met 40 procent toeneemt- en elders in Europa. Files hebben dan ook overal een eigen naam: trafikprop (Deens), Stau (Duits), traffic jam (Engels), Jono (Fins), bouchon (Frans), ingorgo (Italiaans), engarrafamento (Portugees), tranque (Spaans) en Trafikpropp (Zweeds).

Verloren tijd
Tot slot nog een rustgevende tip. Probeer het geregeld stilstaan op de weg niet altijd als verloren tijd te zien. Denk op zulke momenten na, bel handsfree, leer een taalcursus, luister naar muziek, zet de radio aan, praat met passagiers of doe achter het stuur simpele ontspanningsoefeningen met armen en benen.

De auteur is verkeersspecialist.