Begin 2006 ontdekten inspecteurs van de Algemene Inspectiedienst (AID) onregelmatigheden in de boekhouding van de afslag. Justitie liet 39 vissers, handelaren en het management van de Visafslag Urk oppakken.Het OM verdenkt de mannen ervan dat ze tussen 2002 en 2005 fraude hebben gepleegd op onder meer de visafslagen van Urk, Lauwersoog, Den Helder, in Duitsland en België en op de Noordzee.

In totaal bestempelde justitie 70 mensen en bedrijven als verdachte; 29 zaken zijn geseponeerd wegens een gebrek aan bewijs of een te kleine rol in de vermeende fraude. Vier bedrijven hoeven niet voor de rechtbank te komen omdat ze een boete betaalden. Vijf mensen hebben een schikking getroffen in de vorm van een werkstraf, twee hebben een boete betaald.

In totaal brengt het OM dertig verdachten voor de rechter. Maandag moeten de afslag en het driekoppige management zich voor de rechtbank in Leeuwarden verantwoorden. Het proces duurt verspreid over tien dagen zeker tot en met woensdag 26 september.

Bij een regiezitting in april van dit jaar plaatsten de advocaten van de verdachten vraagtekens bij de kwaliteit van het strafrechtelijk onderzoek. De afgelopen maanden zijn daarom aanvullende getuigenverhoren bij de rechter-commissaris geweest.

De fraude zou mede bestaan uit het vangen van vis zonder dat te administreren. Vissers konden zo meer vis vangen dan volgens de quota is toegestaan. De illegaal gevangen vis moest echter wel verkocht worden en daarom zouden ook de afslag, reders en handelaren hebben meegewerkt aan de fraude. De afslag in Urk is een coöperatie en eigendom van de vissers.

Het OM kan niet zeggen voor hoeveel geld er in totaal gefraudeerd zou zijn. Op de dagvaardingen staan zaken genoemd waarbij het gaat om transacties die variëren van tientallen tot enkele duizenden kilo’s vis.

De affaire kostte toenmalig burgemeester Schutte van Urk zijn baan. Hij moest onder druk van toenmalig minister Remkes van Binnenlandse Zaken opstappen. De eerste burger zou de afslag een paar dagen voor de inval van de AID hebben getipt over het strafrechtelijke onderzoek.