Prof. W. H. J. Meeus uit Utrecht windt er geen doekjes om. Nederlandse ouders voeden „te individualistisch” en „te egoïstisch” op. De hoogleraar adolescentie reageert daarmee op een woensdag gepubliceerd onderzoek van magazine J/M waaruit blijkt dat ouders pleiten voor een strengere opvoeding. Ouderparen hebben genoeg van de softe ”kind is koning”-opvoeding. „Het merkwaardige is alleen dat ouders dat vooral vinden van de kinderen van de buren.”Is er sprake van een cultuuromslag? Van soft naar streng?
„Om een cultuuromslag vast te stellen, moet je over een serie vergelijkende onderzoeken uit voorgaande jaren beschikken. Die zijn er niet. Wetenschappelijk gezien kan ik daar dus niets over zeggen.

Als wetenschapper kan ik wel ontwikkelingen in de maatschappij signaleren. De roep om een strengere opvoeding past in een bredere, algemene cultuuromslag. Nederland is wat strikter geworden. We zijn in een periode aanbeland met een roep om orde, gezag en structuur. Er vindt een correctie plaats. Die omslag heeft te maken met de vraag hoe we moeten omgaan met de multiculturele samenleving. Door de Fortuynrevolte vragen mensen zich af: Moeten we niet anders omgaan met migranten, met moslims? Moeten we niet wat meer eisen stellen? Die discussie heeft alles te maken met autoriteit, orde, gezag. Dat vertaalt zich nu naar de opvoeding.”

Wat is er mis met de opvoeding in Nederland?
„De Nederlandse opvoeding is te individualistisch en te egoïstisch. De oorzaak is dat we leven in een mobiele maatschappij. Kinderen wonen en werken straks ergens anders dan waar ze zijn opgegroeid. Ze moeten zelf definiëren hoe ze op die nieuwe plek functioneren. Zelf keuzes leren maken is goed, is functioneel. Daarbij treden echter bijverschijnselen op. Jongeren zeggen: „Ik maak zelf wel uit wat ik doe. Wat ik wil, is wet.” Daarin zijn we doorgeslagen.”

Ouders pleiten voor een strengere opvoeding met rust, reinheid en regelmaat. Velen vrezen voor een terugkeer naar de spuitjeslucht van de jaren ’50.
„Volstrekte onzin. Ik ben zelf als kind opgegroeid in de jaren ’50. Nederland is zo ongelooflijk veranderd. We hoeven echt niet bang te zijn dat we terugkeren naar die periode. Zo’n gedachte getuigt van grote onnadenkendheid.”

Recent is de pedagogische tik verboden. Ouders maken er nog massaal gebruik van.
„Het verbod op de pedagogische tik is onzin. Overdreven. Zo snel mogelijk afschaffen. Een draai om de oren, wat is daar nou mis mee? De meeste mensen doen het gewoon. Bewijs maar eens dat ouders met het uitdelen van een pedagogische tik later doorslaan. Opvoeding kan niet alleen met fysiek geweld, maar net zo goed met psychisch geweld gepaard gaan. Dat kan nog veel ellendiger zijn.”

Moeten we kinderen aankijken op hun gedrag?
„Elke maatschappij krijgt de kinderen die zij verdient. Kinderen zijn nooit fout”, zegt prof. Meeus. „Kinderen kunnen niet fout zijn, ze kunnen wel fout gedrag vertonen. Als ouders klagen over te brutale kinderen komt dat doordat ze hen zelf te brutaal hebben opgevoed. Het mag allemaal wel wat strikter. Ik werk nu 35 jaar aan de universiteit. Studenten zijn te laks en te brutaal. Als ze bij een hoogleraar een scriptie inleveren, zeggen ze een dag later: „U hebt nog niet gereageerd.” Bij mij overigens niet. Ze weten dat ik dat niet pik.”

Een strenge aanpak werkt dus wel.
„Natuurlijk. Of het werkt.”

Voor elk onbenullig baantje heb je tegenwoordig een diploma nodig. Opvoeden mag iedereen, zonder papieren.
„Voor brommerrijden heb je een rijbewijs nodig, maar elke gek mag kinderen opvoeden. Dat probleem is des te klemmender als je bedenkt dat veel mensen nog maar een of twee kinderen krijgen. Pas na een tweede kind krijg je wat ervaring, maar die ervaring gebruiken ze niet meer.”

Is een verplichte opvoedingscursus voor aanstaande ouders een oplossing?
„Het is raar dat Nederland zo weinig aan opvoedingsondersteuning doet. Het zou heel goed zijn om voor jonge ouders drie, vier bijeenkomsten te organiseren. En dan niet alleen met zwangerschapsoefeningen. Bij gezinnen waar het aantoonbaar misgaat, moet zo’n cursus verplicht worden gesteld.

Nederland heeft een nieuwe collectieve norm nodig over wat we onze kinderen leren. Het zou goed zijn als minister Rouvoet daar een maatschappelijk debat over opzette. Nederland heeft de opvoeding te lang verwaarloosd.”