Dat blijkt uit uitgelekte plannen van minister Vogelaar voor Integratie, die in handen zijn van de NOS. Het kabinet vergadert binnenkort over de conceptvoorstellen.De huidige coalitie gaat ervan uit dat het inburgeringsbeleid van het vorige kabinet mislukt is. Dat was gebaseerd op harde verplichtingen, terwijl nieuwkomers hun inburgeringscursus zelf moesten betalen en daar in veel gevallen leningen voor moesten afsluiten.

Toch boekte van de groep allochtonen die al langere tijd in Nederland verblijven 52 procent in de achterliggende jaren geen merkbare vooruitgang in hun kennis van de Nederlandse taal en cultuur. Slechts 44 procent van hen zou wellicht in staat zijn een inburgeringsexamen te halen.

Vogelaar wil een beleid met een vriendelijker gezicht. Daarom gaat de overheid de inburgeringscursussen betalen. Verder gaat de bewindsvrouw ervan uit dat een op zichzelf staande taalcursus niet werkt. Inburgeringscursussen worden daarom in de toekomst gekoppeld aan een baan, vrijwilligerswerk, stages of vervolgopleidingen. Zo kunnen allochtonen hun opgedane kennis meteen toepassen en verder uitbouwen.

Nieuw in haar aanpak is verder dat niet meer het Rijk maar gemeenten inburgeringscursussen gaan aanbieden, en wel aan diegenen die ze het hardst nodig hebben. Zo denkt de minister meer maatwerk te kunnen leveren. De plicht tot inburgering blijft overigens wel bestaan.

VVD en PVV reageren kritisch op de nieuwe plannen. Volgens Kamerlid en oud-minister Verdonk heeft Vogelaar veel „overgeschreven” uit haar eigen inburgeringsplan, maar heeft zij de voorstellen minder krachtig gemaakt door het eraf slijpen van de scherpe kantjes. „Dit kabinet gaat de mensen weer bij het handje nemen, alles voor ze regelen. Dat werkt averechts.” Verdonk vindt het mooi dat de nieuwe coalitie alles ”samen” wil doen, maar: „De taal leren, dat moet je toch echt zelf doen.”

PVV-Kamerlid Fritsma is er sterk op tegen „nieuwkomers te verwennen met cadeautjes.” Volgens hem bevordert het hun inburgering niet als Nederland „hen laat profiteren van voorzieningen zonder dat zij er zelf een cent aan hoeven te betalen.” In schriftelijke vragen aan de bewindsvrouw wil hij weten of er ook sancties zijn voor allochtonen die weigeren een inburgeringscursus te gaan volgen.

Vogelaar wilde dinsdag, na het kabinetsberaad over de begroting voor 2008, geen nadere toelichting geven op haar conceptplan. „Ik ga het in september presenteren. Tot dan toe houd ik het spannend.”