Dinsdag meldden Amerikaanse kranten dat de regering van president Bush de Iraanse Revolutionaire Garde op de lijst van terroristische organisaties gaat zetten. Het 125.000 man sterke elitekorps van het leger zal vanwege zijn vermeende destabiliserende activiteiten in Irak en de rest van het Midden-Oosten gaan vallen onder ”Executive Order 13224”. Zakendoen met het korps wordt verboden en bankrekeningen in de VS worden bevroren.De Revolutionaire Garde, oorspronkelijk een parallelle strijdmacht die moest voorkomen dat het reguliere leger ooit een coup zou kunnen plegen, heeft goede banden met de conservatieve machthebbers en een stevige vinger in de pap van de Iraanse economie. De garde wordt er vaak van beschuldigd een soort staatsmaffia te zijn die de hele samenleving corrumpeert. De paramilitaire beweging is zo goed uitgerust en georganiseerd dat zij beter uit snelle politieke veranderingen tevoorschijn zal komen dan de prodemocratische beweging, waarschuwen sommige Iraanse activisten.

Volgens de regering is het besluit om de Revolutionaire Garde als wereldwijde terroristische organisatie te bestempelen nodig om de druk op Iran op te voeren en om het land financieel nog meer te isoleren. Toch is het maar de vraag of dat lukt. Het Amerikaanse ministerie van Financiën is al uitgebreid bezig om Iraanse financiële bronnen op te laten drogen. Daar zal een terroristisch stempel voor de garde weinig meer aan bijdragen. Ook zal het geen enorme impact hebben op de duistere zaken van het korps.

De zware sancties die de VS sinds midden jaren negentig hebben ingesteld tegen Iran hebben de Iraanse economie veel gekost, maar zijn volstrekt niet succesvol geweest in het veranderen van het buitenlands beleid. Meer sancties en financiële druk zullen niet meer uithalen.

Het echte effect van de beslissing is politiek. Allereerst brengt het de onlangs begonnen besprekingen in Bagdad over de veiligheidssituatie in Irak in gevaar. Ook al moet er nog een echte doorbraak komen, het is voor het eerst in 28 jaar dat de landen openlijk met elkaar praten. Enkele Iraanse diplomaten in Bagdad maken echter deel uit van de Revolutionaire Garde, en het is niet duidelijk wat Washington denkt te bereiken door hen terroristen te noemen. Het kan op zijn minst twijfel zaaien bij de Iraniërs over de oprechtheid van de Amerikanen.

Veel Amerikaanse analisten zijn daar zelf al sceptisch over. Op Capitol Hill worden de besprekingen vooral gebruikt om sceptische Democraten te doen geloven dat de aanbevelingen van de Iraq Study Group ter harte worden genomen. Die groep van wijzen adviseerde de Amerikaanse regering te gaan praten met Syrië en Iran om met hun hulp Irak te stabiliseren.

Het langetermijneffect van de beslissing is mogelijk nog belangrijker. Het is heel moeilijk om weer van een terroristisch stempel af te komen. De diplomatieke weg bewandelen zal moeilijker worden voor toekomstige presidenten in Washington, omdat de relaties tussen Iran en de VS verder zullen verslechteren. Het ”paradigma van vijandschap” wordt erdoor verdiept. In dat paradigma kan stabiliteit in het Midden-Oosten alleen maar bereikt worden als Iran wordt ingekapseld en verslagen. In die optiek wordt de dialoog enkel als een middel gezien om de tegenstander te verzwakken.

Het is niet verwonderlijk dat deze gedachtelijn ook gemeengoed is onder radicalen in Teheran, die iedere dialoog met Washington proberen te ondermijnen. Zonder tegenwicht wordt het paradigma van vijandschap in beide landen een zichzelf vervullende profetie.