Het openbaar ministerie zei dat de explosie was veroorzaakt door een zelfgemaakte bom met een kracht van ongeveer twee kilogram TNT.Van de gewonden moesten er 25 naar een ziekenhuis worden gebracht en konden er 35 ter plekke worden behandeld. De trein had 215 passagiers en twintig personeelsleden aan boord. Hoewel gewoonlijk ook veel buitenlanders van de Neva Expres van Moskou naar Sint–Petersburg gebruik maken, waren er voor zover bekend geen buitenlanders onder de gewonden.

Het hoofd van de federale veiligheidsdienst, Nikolaj Patroesjev, zei op een bijeenkomst van het Nationale Comité tegen Terrorisme dat de dreiging van terrorisme en extremisme kennelijk nog niet is geweken. Patroesjev concludeerde dat het comité gelijk had gehad om met het oog op de aanstaande verkiezingen tijdig een onderzoek in te stellen naar de behoefte aan antiterreurmaatregelen.

De locomotief en een tiental wagons van de trein ontspoorden ter hoogte van de stad Novgorod, ongeveer vijfhonderd kilometer ten noorden van Moskou, toen de trein 191 kilometer per uur reed. De bom was ongeveer dertig meter voor een spoorbrug over een autoweg geplaatst. De trein ontspoorde echter pas nadat hij de ongeveer twintig meter hoge brug al gepasseerd was, een gelukkige omstandigheid, omdat anders het aantal slachtoffers vermoedelijk veel groter was geweest.

De aanslag werd niet onmiddellijk opgeëist, maar in de onrustige Noord–Kaukasus is het geweld de afgelopen maanden toegenomen. Het persbureau Interfax zei dat kabels en andere bewijzen die op de plaats van de aanslag werden gevonden, deden denken aan materiaal dat was gebruikt voor een bomaanslag op een trein van Grozny naar Moskou in 2005. Daarbij raakten 42 personen gewond.

De aanslag riep ook herinneringen op aan bomaanslagen op twee treinen in Zuid–Rusland. Op 5 december 2003 kwamen bij een bomexplosie in een bagagewagon in een trein van Koslovodsk naar Mineralni Vodi 47 personen om het leven. Nog geen drie weken later ontplofte een bom onder een locomotief van een goederentrein in Tsjetsjenië. In beide aanslagen werden opstandelingen uit Tsjetsjenië of de Noord–Kaukasus, of sympathisanten van hen, verdacht.

De spoorlijn tussen Moskou en Sint–Petersburg is een van de drukste voor personen– en goederenvervoer in Rusland. Na de ontsporing werd het traject gesloten en werd het treinverkeer omgeleid. De explosie en de ontsporing vernielden achthonderd meter rail. Dinsdag werd hard gewerkt om de schade te herstellen en ’s avonds was weer beperkt verkeer mogelijk.