In maart startte zij bij het Europese Hof van Justitie al een rechtszaak in deze kwestie. De regering in Warschau weigert echter het vonnis in die nog niet afgeronde procedure af te wachten. Daarom verzoekt Brussel nu genoemde rechter op zeer korte termijn een interim-maatregel uit te vaardigen in de vorm van een dwangbevel dat verbiedt om voorlopig bouwactiviteiten te ontplooien.Het draait om de plannen voor de Via Baltica ofwel de E67. Die route loopt van Praag via de Baltische staten richting Finland. Om de verkeersdrukte in de stad Augustow in het noordoosten van Polen te beperken, voorziet het tracé in een 40 kilometer lange bypass door de Rospudavallei. Dat is een ongerept landschap met moerassen en oerbossen, waar onder andere adelaars, wolven en lynxen leven en zeldzame plantensoorten groeien. De EU heeft het een speciale status toegekend om het behoud ervan te waarborgen.

Eurocommissaris Dimas (Milieu) noemt het „betreurenswaardig” dat de betrokken lidstaat, die zo’n 480 miljoen euro aan subsidie vanuit de Unie hoopt te ontvangen voor het project, heeft besloten op 1 augustus, na het broedseizoen van de vogels, de werkzaamheden te starten. Hij roept op die beslissing te heroverwegen „voordat onherstelbare schade wordt aangericht.”

Als Polen verkeerd wil, lijkt Brussel echter niet bij machte te verhinderen dat de spa morgen de grond ingaat. „We kunnen geen politiemacht sturen. We beschikken alleen over juridische mogelijkheden en die benutten we”, aldus een woordvoerster van de Commissie. Op de vraag wat er gebeurt als Warschau een eventuele uitspraak negeert, antwoordde zij: „Dan betreden we onbekend terrein. Zoiets hebben we niet eerder meegemaakt. Als uitgangspunt geldt dat landen doen wat de rechter bepaalt.” Uiteindelijk kan het in Luxemburg gevestigde Hof hoge boetes opleggen.

Polen zorgt voortdurend voor ophef binnen de EU. Het geniet op dit punt een bedenkelijke reputatie. Zo lappen vissers momenteel de vangstlimieten voor kabeljauw aan hun laars en zijn er spanningen over waarschijnlijk door de Commissie als illegaal aangemerkte staatssteun aan scheepswerven. De in 2004 toegetreden natie heeft verder ergernis gewekt door hatelijke opmerkingen van politici over homo’s en door zijn onwrikbare opstelling bij de onderhandelingen over diverse dossiers. Dit laatste was onder meer vorige maand het geval bij het overleg over een nieuw verdrag voor de Unie.

Litouwen lijkt Polen in het conflict over de Via Baltica te steunen. Een minister uit dat land telefoneerde recent met Eurocommissaris Barrot (Transport) om die te vragen Polen niet te straffen.