Het moet een nachtmerrie zijn voor opsporingsinstanties; tolken die eigenhandig de feiten verdraaien. Woensdag arresteerde de politie drie Turkse tolken, die afgeluisterde telefoongesprekken zouden hebben gemanipuleerd. „We blijken niet alles in de hand te hebben”, reageert mr. A. Krikke, voorzitter van de Stichting Instituut van Gerechtstolken en Vertalers (SIGV) en vicepresident van het gerechtshof in Amsterdam. „Ik heb de indruk dat verreweg de meeste tolken te vertrouwen zijn. Ik hoop dat het bij een paar rotte appels blijft.”Onbetrouwbare tolken zagen aan de wortels van de opsporing?
„Zeker. Politie en rechters zouden op een vertaling moeten kunnen vertrouwen. Dit soort zaken leert ons wel dat we als politie en rechter informatie moeten checken. Zelf probeer ik als raadsheer bij twijfel aan een juiste vertaling door te vragen. Als je aan de deugdelijkheid van het antwoord op een vraag twijfelt, kun je de vraag op een andere manier stellen, om zodoende te controleren of het antwoord hetzelfde is.

Probleem is wel dat de waarheidsvinding de laatste jaren oppervlakkiger is geworden. De analyse van feiten, zowel door de politie als door de rechterlijke macht, zou zorgvuldiger moeten. De kwaliteit lijdt onder prestatiedruk. Daar heb ik mijn zorgen over.”

De drie gearresteerde Turkse tolken blijken familie te zijn van personen die in de zware strafzaak opduiken. Hoe kan de politie toestaan dat juist die tolken op zo’n zaak worden gezet?
„Kennelijk hebben de tolken altijd naar tevredenheid voor de politie gewerkt. Dan krijg je een band en vertrouw je elkaar. Dat vertrouwen kan beschaamd worden. Dat gebeurt ook elders. Een agent kan voor de verleiding bezwijken om voor een familielid na te gaan of hij in de politieregisters voorkomt.

Op het gebied van screening van tolken kan nog veel verbeterd worden. Dat traject is al in gang gezet. Recent is een wet aangenomen die regelt dat tolken die in zware strafzaken werken, breder mogen worden gescreend. Voorheen stond privacywetgeving dat in de weg.”

Hoe beoordeelt u het niveau van tolken die werken voor rechtbanken en politie?
„Er zijn grote verschillen. Bij onder meer de rechtbank en het gerechtshof in Amsterdam wil men in principe alleen gecertificeerde tolken van de Stichting Instituut van Gerechtstolken en Vertalers, die momenteel opleidt in zeventien talen. Voordeel is dat die tolken ook onderwezen zijn in de ethiek van het vertalen en bekend zijn met juridisch jargon. Dat scheelt een hoop tijd. Die mensen zijn bekend met een typisch juridische uitdrukking als ”verlengde invoer van heroïne”.

Er komen bij rechtbanken echter ook tolken die de taal weliswaar goed spreken, maar totaal onbekend zijn met juridisch jargon en geen cursus hebben gehad over ethiek. Dat kan problemen opleveren. Maar soms kun je als rechter niet anders dan je toevlucht nemen tot een niet-opgeleide tolk. Vind bijvoorbeeld maar eens een gecertificeerde tolk voor een verdachte uit Mongolië.”