Hun betrokkenheid bij het onderwerp is niet nieuw. Al voor de komst van Balkenende IV droegen regeringen en de vereniging van ruim 500 woningcorporaties Aedes oplossingen aan voor de problemen in achterstandswijken. De visies op de financiering van de plannen blijken echter uiteen te lopen, nu het veertigwijkenplan van minister Vogelaar beide rond de tafel brengt.Inzet van de discussie is de vraag wie het projectgeld moet beheren. Een publiek wijksubsidiefonds, waar het kabinet op aandringt, of een private investeringsmaatschappij, wat de corporaties graag zien. Vorige week besloot het kabinet een definitief besluit over het zomerreces heen te tillen. Vooralsnog lijkt geen van beide partijen bereid water bij de wijn te doen.

In februari maakte Aedes bekend de geldkraan flink open te willen draaien voor de achterstandswijken. Voor de lagere inkomens lag de komende twee jaar 1200 miljoen euro bijdrage in de betaalbaarheid van de huren in het verschiet. „De grote corporaties houden daarnaast rekening met een extra investering van 200 miljoen euro per jaar in stedelijke vernieuwing en sociale cohesie. Ook gaan de corporaties extra inspanningen plegen om bestaande woningen van huurders energiezuiniger te maken. De kosten daarvoor worden op 4 miljard euro geschat”, aldus Aedes in ”Antwoord aan de samenleving”, waarin de toezeggingen op een rij worden gezet.

Met het bod kon Aedes echter niet verhoeden dat het kabinet al begin dit jaar dreigde de regie te gaan voeren over de financiën. Mocht de coalitie met de corporaties niet tot overeenstemming komen, „dan zal anderszins het omvangrijke maatschappelijk vermogen van woningcorporaties actief voor dit doel worden ingezet”, aldus het regeerakkoord. De passage betekent concreet dat het Rijk van de corporaties een jaarlijkse bijdrage verlangt van 750 miljoen euro, hetzij op basis van vrijwilligheid, hetzij via een vermogensheffing. „Dat voornemen wekte bij Aedes de nodige verbazing”, blikt directielid H. Witte terug.

In het actieplan voor de probleemwijken dat Vogelaar eerder deze week naar de Kamer stuurde, staat het streven naar een publiek investeringsfonds nog steeds recht overeind. „De financiering van het actieplan moet recht doen aan de financiële uitgangspunten van het kabinetsbeleid”, aldus de minister. Aan het fonds zullen corporaties desnoods via de verplichte heffing moeten bijdragen. Witte: „Daartegen zullen we ons verzetten, desnoods via een proces.”

Waarom is zo’n fonds voor Aedes een onoverkomelijk bezwaar?
„Wij willen graag aan de slag in de wijken, maar dan willen we wel zelf het geld investeren. Met een fonds verhuist de besluitvorming over de vraag of een lokaal plan in aanmerking komt voor financiering naar centraal niveau. In onze ogen betekent dat een onnodige bureaucratiseringsslag. Verder hebben wij de indruk dat het kabinet het fonds ziet als spaarpotje dat aan het gewenste begrotingsoverschot moet bijdragen. Niet voor niets onderstreepte minister Vogelaar deze week dat er sprake moet zijn van een vertraagd uitgaveritme. Dat staat haaks op ons voornemen om snel aan de slag te gaan.”

Waar zet u als straks de onderhandelingen weer beginnen op in?
„Samen met lokale overheden, zorg, welzijn, scholen en politie willen wij gewoon het ”Antwoord aan de samenleving” uitvoeren en van daaruit met het kabinet tot overeenstemming komen. Tegen de vermogensheffing zullen wij ons verzetten, omdat het minstens twee jaar duurt voor dat wettelijk geregeld is. Voor de inwoners van de achterstandswijken is het vervelend om al die tijd te moeten wachten tot er iets gebeurt.”

Volgens Witte loopt het verzamelen van ideeën en het maken van plannen in veel wijken gewoon door. „Die plannen gaan we ook uitvoeren, maar een heffing zal de uitvoering beïnvloeden. Een euro kun je maar één keer uitgeven, dat geldt ook voor ons.”

Komt het actieplan van de minister deze kabinetsperiode nog van de grond?
„Zowel het kabinet als wij zullen daarvoor al onze creativiteit moeten aanwenden, maar ik ben nog steeds hoopvol gestemd.”