Dat heeft de Raad van State woensdag uitgesproken. Het Rijk en de NAVO reageren teleurgesteld, de gemeente Onderbanken en actievoerders zijn opgelucht. De kap van de bossen is daarmee van de baan.De NAVO had gevraagd de 20 hectare bos te mogen kappen. De bomen vormen volgens de verdragsorganisatie een obstakel voor de start en landing van Awacs-toestellen op de Duitse militaire vliegbasis Geilenkirchen. Awacs zijn vliegtuigen die met behulp van een radar het NAVO-luchtruim in de gaten houden. De vliegroute voldoet volgens de verdragsorganisatie niet aan de normen.

De gemeente Onderbanken wilde echter niet meewerken aan de kap van de bomen. Het Rijk wilde wel meewerken. Daarom nam de oud-minister Dekker van VROM een zogenaamd nimbybesluit. Daarmee neemt het Rijk de taken en verantwoordelijkheden van de gemeente over en neemt Den Haag de gewenste beslissing. Deze procedure gebruikt de rijksoverheid bijvoorbeeld ook bij de aanleg van rijkswegen als gemeenten niet meewerken.

In de uitspraak oordeelt de afdeling rechtspraak van de Raad van State dat de minister voor een gebied van 13 van de in totaal 20 hectare niet bevoegd was de nimbyprocedure te voeren, omdat „niet aannemelijk is geworden dat de noodzaak bestond binnen dit deelgebied op korte termijn bomen te kappen.” Voor de overige 7 hectare is de Raad van State van oordeel dat het besluit van de minister van VROM onzorgvuldig is voorbereid en niet deugdelijk is gemotiveerd. Dit geldt voor de aspecten geluidsoverlast, uitstoot van verbrandingsgassen, stof en kerosinedampen, gezondheidsproblematiek, grondwaterbescherming en natuurwaarden van het omliggende gebied.

Overigens is in januari vorig jaar al 6 hectare bos gekapt. Dat gebeurde nadat actievoerders er met harde hand uit waren verwijderd. De 6 hectare valt volgens de raad onder het gebied van de 13 hectare waarvan de noodzaak tot kappen op korte termijn niet noodzakelijk was. De gemeente Onderbanken wil dit stuk bos nu weer zo snel mogelijk laten aanplanten. Daarvoor is wel de medewerking nodig van het ministerie van Defensie; die is namelijk eigenaar van het bos.

De NAVO reageerde woensdag teleurgesteld op het besluit. Mogelijk dat het aantal vluchten vanuit Geilenkirchen nu moet toenemen. De Awacs moeten namelijk steiler opstijgen en dat kan alleen als ze minder brandstof meenemen. In dat geval moeten er extra vliegtuigen opstijgen die de Awacs in de lucht bijtanken.

De gemeente Onderbanken heeft woensdag letterlijk de vlag uitgehangen. De milieuorganisatie GroenFront!, die het bos bezette, reageert enthousiast op de uitspraak: „Ons vertrouwen in de rechtsstaat is hierdoor toch weer enigszins hersteld.” Ook een woordvoerder van de Vereniging Stop Awacs uit Schinveld is blij: „Eindelijk recht voor de inwoners van Schinveld en Brunssum.”

Het ministerie van Defensie gaat onderzoek of de nimbyprocedure van het ministerie van VROM alsnog goed te onderbouwen is. Volgens een woordvoerder van het departement is het nodig dat aan de NAVO-eisen voor vliegveiligheid wordt voldaan.

De fracties van CDA en PvdA in de Tweede Kamer zien in de uitspraak van de Raad van State een duidelijke terechtwijzing van het ministerie van VROM en oud-minister Dekker. CDA-Kamerlid Knops wil weten hoe het departement nu omgaat met de veiligheid van de aanvliegroutes. PvdA-Kamerlid Samsom wil dat er zo snel mogelijk tot vervanging van het reeds gekapte bos wordt overgegaan.