Vraag willekeurige voorbijgangers op straat of zij zich zorgen maken over de hoge geldgroei in Europa en de reactie zal vaak zijn dat het geld niet hard genoeg kan groeien. ”Geld stinkt niet”, zo luidt het gezegde. En al maakt geld volgens velen niet gelukkig, „het is wel makkelijk als je het hebt.”Maar als deze vraag aan een econoom wordt gesteld, zeker als deze bij een centrale bank werkt, zal het antwoord luiden dat hoge geldgroei kan leiden tot een hogere inflatie, wat slecht is voor de economie. Ondernemingen krijgen bij snel stijgende prijzen te maken met fluctuerende winstmarges, doordat de ontwikkeling van de afzetprijzen niet gelijk opgaat met die van de kosten. Bovendien zullen consumenten minder snel geld uitgeven omdat alles duurder wordt. Uiteindelijk zullen veel van deze consumenten vragen om hogere lonen. Dan kan een loon-prijsspiraal ontstaan, waarop de centrale bank reageert met renteverhogingen ten einde de inflatie weer te temmen. Met de lagere economische groei die hiervan het gevolg is, is niemand blij.

Het verschil tussen deze twee reacties is dat het prima is als één persoon meer geld in handen krijgt, maar dat het tot problemen leidt als de totale hoeveelheid geld geen gelijke tred houdt met de economie. Iedereen rijk maken door simpelweg geld bij te drukken is een utopie, want dan stijgen de prijzen zodanig dat je met die extra euro’s nog steeds niet meer kunt kopen. De centrale bank moet de geldhoeveelheid in de economie dus nauwlettend bewaken.

De inflatie in de eurozone fluctueert al lange tijd tussen de 1,5 en 2 procent. Dit is in lijn met het streven van de Europese Centrale Bank naar een inflatie lager dan, maar dicht bij de 2 procent. Toch toont de ECB, president Trichet voorop, zich ongerust over de inflatie.

Allereerst wordt gewezen op de sterke conjunctuur. Deze kan ondernemers aanmoedigen om de prijzen te verhogen en vakbonden om hoge looneisen te stellen. Zo’n vaart zal het echter niet lopen. Volgens enquêtes onder economen zal de economische groei volgend jaar al weer afzwakken naar een gematigd tempo. In veel landen om ons heen is bovendien -anders dan in Nederland- geen sprake van een krappe arbeidsmarkt. Prognoses geven dan ook aan dat de loonstijging in de eurozone niet zal oplopen.

Een andere bron van zorg bij de centrale bankiers is de hoge geldgroei in de eurozone. Deze bedraagt ruim 10 procent op jaarbasis, waar de ECB 4,5 procent ziet als gezond. Een recente studie van de ECB geeft aan dat als de geldgroei langer dan drie jaar buitensporig hoog is, de kans op een hogere inflatie sterk toeneemt. Zeker als dit gepaard gaat met stijgende huizenprijzen en aandelenkoersen en een sterke toename van de kredietverlening, zoals in de afgelopen jaren het geval is geweest. Veel geld dat niet werd opgenomen door de reële economie (investeringen, consumptie etc.), vloeide richting de financiële markten en dreef daar koersen en prijzen op.

De groei van de kredietverlening zwakt de laatste maanden weliswaar af, maar de ontwikkelingen op de woningmarkt zijn allerminst geruststellend. De stijgende trend op de aandelenmarkten vertoont nog maar weinig slijtage. Doet de ECB er dus verstandig aan om de officiële rentetarieven verder op te trekken ten einde een stijging van de inflatie te voorkomen? Je zou zeggen van wel, want ook na de reeks renteverhogingen in de afgelopen anderhalf jaar is de rente niet overdreven hoog.

Hulp bij het voorkomen van hogere inflatie zou wel eens vanuit de financiële markten zelf kunnen komen. De afgelopen maanden is de rente op de obligatiemarkt flink opgelopen. Juist deze lange rente -die maar nauwelijks hoger was dan de door de ECB gestuurde korte rente- droeg er in de afgelopen jaren toe bij dat de geldgroei zo hoog was. Hoe langer je kapitaal uitleent aan de overheid of een onderneming, hoe meer risico je loopt dat inflatie de waarde van het geld uitholt. Daarom werd veel geld kort weggezet, wat de geldgroeicijfers oppompte.

De gestegen lange rente zal niet leiden tot een ommekeer in de conjunctuur, maar kan net voldoende zijn om de inflatie binnen de perken te houden zonder dat de ECB nog flink op de rem moet trappen. Waarschijnlijk zal de ECB de rente nog verhogen in september, maar verdere stappen zullen zeker ook afhangen van de ontwikkeling van de lange rente.

voetnoot (u17(De auteur is werkzaam als beleggingsstrateeg bij Theodoor Gilissen Bankiers. Zijn bijdrage is geen aanbeveling of advies om effecten te kopen of te verkopen.