Op vakantie gaan is onderdeel van onze cultuur geworden. Als je er niet aan meedoet, tel je nauwelijks mee. Maar het is voor veel mensen ook bittere noodzaak geworden. Er wordt zo veel van ons verwacht dat we hijgend van vakantie tot vakantie gaan. Vakantie, een oase van rust waarin je zelf het initiatief neemt, ingeklemd tussen twee periodes met het keiharde regiem van een overvolle agenda.Vakantie, mijn grootouders wisten er niet van. Opa wist zich het uitje van ooit naar Nijmegen nog te herinneren. Daar, na een lange reis over de Waal met de Nimweegse boot, had hij wel eens een berg gezien. Hij wist nog hoe mooi het er was. En hoe ver. Nooit verder geweest dan Nijmegen, hooguit 60 kilometer van zijn geboorteplaats.

Opa was van 1889. Het woord vakantie kwam in zijn woordenboek niet voor. Zes dagen per week heeft hij gearbeid. Ook nadat onder Drees, in 1956, de AOW ingevoerd was. Totdat hij ver in de tachtig was en niet meer kon. Toen hoefde het ook niet meer en werd hij prima verzorgd.

Opa kende geen vakantie. Hij had er ook geen behoefte aan. Want hij genoot van de natuur rond zijn akkers. En van zijn rust met krant en boek. Van de preek op zondag. Van het gesprek met kinderen en kleinkinderen. Het leven van opa was zo gek nog niet. Hard werken, dat wel. Maar nooit doordraaien. Opa kende geen computer en e-mail. Hij had geen telefoon, stond niet in de file. Het enige wat telde was het ritme van de seizoenen. Na een drukke periode in de zomer volgde de rust van de winter. Zodat nieuwe reserves opgebouwd konden worden.

Was het leven van opa ideaal? Zeker niet. Het was hard en zwaar: toen hij 44 was, midden in de crisistijd, verloor hij zijn vrouw en bleef hij met elf kinderen achter. Er is heel wat afgetobd door hem, in dat gezin. En toch: doordraaien was er niet bij, want het volgen van de afwisseling van de seizoenen gaf rust en stabiliteit.

Leeg of heilig
Opa kende geen vakantie. Maar hij had wel zijn ”holy days”. In het Engelse taalgebied wordt vakantie aangeduid met ”holidays”. Oorspronkelijk werden met het begrip ”heilige dagen” de zon- en christelijke feestdagen aangeduid, dagen die geheiligd waren voor de dienst van God. In de loop van de tijd kreeg het begrip zijn huidige betekenis: een bijzondere periode van rust, naast de normale rustdagen van het weekend.

In ons taalgebied spreken we van vakantie. Herkenbaar zijn de woorden vacant of vacature, die een leegte, iets onvervulds aanduiden. Voor veel mensen is vakantie inderdaad een periode zonder verplichtingen. Een tijd van grote leegte, van het onvervulde niets. Lekker uitslapen, aan het strand liggen. Doen wat je lichaam je ingeeft, genieten van alles wat maar te genieten is. Twee of drie weken leegte aan een Spaans strand of op een Nederlandse camping zouden weer voldoende energie geven voor een nieuwe periode van ploeteren.

Dan kies ik toch voor de Engelse term. Vakantie als een periode van heilige dagen in de betekenis van anders dan de rest van het jaar.

Recreatie
Heilige dagen. Zeker niet leeg, maar anders gevuld. Gevuld met recreatie. Of liever gezegd: ten behoeve van recreatie, om herschapen, een nieuwe mens te worden.

Neem het eerst maar letterlijk. Je wordt een nieuwe mens als je loskomt van de sleur van alledag. Als je bevrijd wordt van de slavernij van je werk, van het regiem van agenda en e-mail. Je wordt weer werkelijk mens door oog te krijgen voor de naaste, door tijd te nemen voor het onderhouden van contacten, door zicht te hebben op de omgeving en door ruimte te geven aan de sluimerende creativiteit. Zo wordt vakantie vieren een feest. Want zo ben je bezig met het onderhoud van lichaam en geest, zodat je straks daadwerkelijk opgeladen bent om weer aan de slag te gaan.

Heilige dagen. Ik noem nog een andere dimensie. De Heere zegt tegen Zijn volk: „Zijt heilig, want Ik ben heilig.” Heiligheid is niet alleen apart gezet zijn. Hier gaat het vooral over wandelen in Gods wegen. Vakantietijd is bij uitstek de tijd voor bezinning. Om bezig te zijn met het zoeken van Gods Koninkrijk. Om je te verlustigen in Zijn werken. De ware recreatie bestaat daarin dat we opnieuw geboren worden door Gods Geest. Dan pas komt een mens werkelijk tot zijn bestemming. Daarin vindt hij de ware rust.

Leven als christen
Vakantie, een heerlijke tijd van recreatie. Tijd van bezinning rond een goed boek, met een opbouwend gesprek. Maar laat voor ons allen de vakantie ook een tijd zijn waarin we zichtbaar maken hoe een christen dient te leven. Zodat het vragen oproept. Die vervolgens de gelegenheid geven voor een goed getuigenis.

Vakantie, geen lege tijd. Wel heilige tijd. Een tijd ook waarin voor ons allen zou moeten gelden: doe het werk van een evangelist.

Ik wens de lezer ”holy days”.

Reageren aan scribent? welbeschouwd@refdag.nl.