Het gezonde imago van Chinees eten is ver over de houdbaarheidsdatum. In de afgelopen maanden volgde het ene schandaal na het andere. Garnalen die stijf staan van de antibiotica, eierdooiers die mooi oranjegeel gemaakt werden met kankerverwekkende kleurstoffen, groenten en fruit met een overschot aan pesticiden. Woensdag werd Zheng Xiaoyu, het voormalige hoofd van de SFDA, de Chinese keuringsdienst van voedingsmiddelen en medicijnen, geëxecuteerd. Zheng was in april veroordeeld voor corruptie. Onder zijn dichtgeknepen ogen kwamen nepmedicijnen op de markt, met vele doden als gevolg. Met zijn executie willen de Chinese autoriteiten laten zien dat ze de problematiek rond de voedselveiligheid serieus nemen.„De paar corrupte SFDA-ambtenaren zijn de schande van het hele systeem”, zei woordvoerster Yan Jiangyan woendagmorgen bij een persconferentie, die bedoeld was om het vertrouwen in het overheidsbeleid ten aanzien van voedselveiligheid terug te winnen.„We moeten beter ons best doen in onze pogingen om voedselveiligheid en medicijnveiligheid te garanderen. Dat is wat we nu aan het doen zijn en wat we in de toekomst zullen doen.”

De boodschap laat een keerpunt zien ten opzichte van enkele weken geleden, toen de overheid nog zei dat er geen reden was voor paniek, en dat het voedsel in orde was. Dit standpunt was niet langer vol te houden. Vorige week deelde de Chinese keuringsdienst van waren mee dat in de eerste helft van dit jaar bijna 20 procent van de voedingswaar onder de norm was. Vooral gedroogde vis en ingeblikt en gedroogd fruit scoorden slecht, met veel bacteriën en toegevoegde stoffen.

Buiten China speelden de afgelopen maanden tal van schandalen als gevolg van door China geëxporteerde levensmiddelen en medicijnen. Uit China afkomstige hoestdrank met antivries, waardoor in Latijns Amerika diverse mensen overleden, was maar het topje van de ijsberg. Maar het gaat de overheid niet alleen om het imago van China in het buitenland. Ook in het land zelf neemt de onrust over onveilige etenswaren toe. „Voor mijn dochtertje koop ik alleen geïmporteerde melkpoeder”, zegt Zhou, moeder van een zes maanden oude baby. „Je weet nooit of het namaak is, en er kan van alles inzitten.”

De Chinese consument wordt al jaren geconfronteerd met onveilige producten. Alleen al in de afgelopen maanden kwam aan het licht dat er onder andere verboden kleurstoffen en bijenwas in snoepgoed, snacks en zeevruchten verwerkt waren, dat taugékwekerijen hun taugé bleekten en dat vetfabrikanten riooldrek en afvalstoffen als grondstof gebruikten. „Van een beetje vies eten blijf je gezond”, leerde mevrouw Dai uit Sjanghai haar kinderen en kleinkinderen. Maar nu is ook zij bezorgd. „Vogelgriep, varkenspest, koeien met groeihormonen, wat kan ik mijn familie nog veilig voorzetten?” klaagt ze. „Ik durf alleen nog merkproducten te kopen in de supermarkt. De markt vertrouw ik niet meer.”

Dat er vlees op tafel moet komen, staat vast voor Dai. Het eten van alleen groenten herinnert te veel aan de bittere jaren vóór de economische hervormingen. Families die het zich kunnen veroorloven willen runder-, varkensvlees of kip. Die grote vraag legt druk op vleesproducerende bedrijven, die met groeihormonen en medicijnen de opbrengst per dier eenvoudig kunnen vergroten.

„Meestal koop ik op de markt, dat is goedkoper”, zegt Luo Dongyu, een migrantenarbeidster. „Maar ik vertrouw het niet. Ik was zelf boerin en weet maar al te goed hoeveel pesticiden ze gebruiken.”

De executie van Zheng moet het Chinese volk het vertrouwen teruggeven in de overheidscontrole op de voedselveiligheid. De snelle voltrekking heeft zelfs in China, waar jaarlijks meer executies plaatsvinden dan in welk ander land ter wereld ook, velen versteld doen staan. Verder worden doodvonnissen voor hoge ambtenaren meestal omgezet in levenslang. De overheid geeft hiermee een niet mis te verstaan signaal aan corrupte ambtenaren dat met voedselveiligheid niet gesold kan worden.