De brouwerij staat nog steeds midden in het dorp: pal achter de Petruskerk. Magazijnen, administratie en ontvangstruimte (Het Brouwhuis) aan de ene kant van de Rijksweg die het dorp doorsnijdt, brouwerij aan de andere. In 1825 begon de geschiedenis van het merk, dat het goed doet in Limburg, maar ook in veel grote steden.Na acht generaties -tweemaal Smeets, zesmaal Rutten- staat er een niet-familielid aan het roer. John Halmans (53) zit sinds vier jaar op de directiestoel, na een reeks van andere functies binnen de firma waar hij direct na z’n diensttijd in dienst trad.

Gulpener is dus verslavend, maar niet in de gewone betekenis van dat woord. Júíst niet, benadrukt Halmans. Hij legt daar in ”Doen en laten”, het prachtig vormgegeven duurzaamheidsverslag over 2006 (www.gulpener.nl), verantwoording van af. Alcoholmisbruik is een kwaad dat bestreden moet worden. „Wij maken bieren voor bijzondere momenten” voegt hij er in het gesprek aan toe. „Geen gezuip, geen geslemp, maar louter genieten.” Dat een aantal mensen dan wél speciaal vraagt naar Gulpener, vindt hij natuurlijk erg plezierig. „We maken een prachtig product. Op een zo verantwoord mogelijke manier.” In de meeste supermarkten staan de six- of fourpacks van Gulpener, 1200 horecazaken tappen het, slijters verkopen het ook.

Gulpener is nagenoeg de enige zelfstandige brouwerij van deze aard en omvang: „De grootste van de kleintjes. Alfa bestaat nog, en Lindeboom. Alle andere merken hangen onder grote namen.” Sinds 1992 brouwt Gulpener ook het bekende Gerardus Wittem Kloosterbier. Bij de aardbeving in dat jaar raakten de installaties in het nabijgelegen klooster Wittem zwaar beschadigd, een doorstart bij Gulpener was feitelijk de enige oplossing.

Het marktaandeel Gulpener is in Nederland nagenoeg 1 procent. Ruim 97 procent van de productie -in 2006 in totaal 115.500 hectoliter of 57.750.000 glazen- blijft binnen de grenzen. België, Frankrijk, Griekenland, Groot-Brittannië, Italië en Scandinavië delen een klein exportplasje. In euro’s uitgedrukt, was de omzet van vorig jaar nagenoeg 14,5 miljoen.

Gulpener maakt dertien biersoorten, waaronder de bekende Pilsner en de steeds beter in de markt liggende witbiervariant Korenwolf. Sinds een paar maanden komt -in navolging van andere merken- uit Gulpen ook Rosébier: „een mousserende, passionele mix op basis van puur witbier en aroma’s van rode vruchten, met een sprankelende afdronk.” Vorige week haalde Gulpener het nieuws met een klimaatneutraal pilsje.

Behalve ambachtelijkheid en verbondenheid aan de streek is duurzaamheid de dragende kracht van het bedrijf, zegt Halmans. Hij is een autoriteit op het gebied van duurzaam ondernemen, getuige zijn bijdrage aan ”Een wereld te winnen”, het boek waarin hij tussen mensen als Lubbers, Winsemius, Muskens en Van Gennep een pleidooi voert voor het zuinig omspringen met bronnen, productiemiddelen en mensen. „Zeg wat je doet, doe wat je zegt”, herhaalt hij, de brouwerij tonend.

Rendement en continuïteit zijn belangrijk, zegt hij. „Wij hebben niet de ambitie om heel hard te groeien. Wél willen we de beste zijn en streven we naar een gezond bedrijf met een stabiele omzet. Wij bewijzen dat sterke groei niet nodig is. Het gaat bij ons om meer dan geld verdienen. We voelen ons zeer verantwoordelijk voor de 65 tot 70 mensen die met elkaar het bedrijf maken tot wat het is.”

Water uit drie eigen bronnen, hop uit eigen tuin -1,5 hectare in de omringende heuvels- en gerst van vijftig vertrouwde telers uit de buurt. Drie ecologische akkerbouwers leveren de gerst voor het eko-pilsner. „Bier verdient een beter imago, het is een prachtig product. Wijnmaken is een relatief simpel procedé. Bier is veel bijzonderder dan wijn.” Lachend: „En Gulpener is helemáál de top.”

Dit is het eerste deel van een serie over streekproducten. Volgende week deel 2.