Neue Zürcher ZeitungMet het slagen van de Europese top zijn de belangrijkste onderdelen van de mislukte EU-grondwet overeind gebleven, concludeert de Zwitserse krant NZZ.

„In dramatische en af en toe door mislukken bedreigde onderhandelingen werden de ijkpunten van de voorgenomen verdragsverandering vastgesjord. Deze ijkpunten tonen aan dat de substantie van de mislukte EU-grondwet, de institutionele hervorming, behouden blijft. Een vanzelfsprekendheid is zo’n onderhandelingsresultaat niet, temeer daar de Polen tot op het laatst met het tweehandszwaard in plaats van het floret voor hun belangen vochten.

Tegelijkertijd hebben de leiders van de EU de juiste lessen getrokken uit het debacle met het grondwettelijk project: ze stellen zich weer bescheiden op. Van een grandioos grondwettelijk verdrag is geen sprake meer. Alles wat in dit door Fransen en Nederlanders in referenda afgeschoten verdrag ook maar enigszins had kunnen wijzen op soevereiniteit van de EU -behalve de omschrijving ”grondwet” ook vlag, volkslied en andere- werd tijdens de top overboord gezet. Met de daadwerkelijke of ook slechts vermeende angst dat met de EU een nieuwe superstaat zou kunnen ontstaan, wordt daarmee naar behoren rekening gehouden. Dienovereenkomstig zijn ook de kansen wezenlijk groter dat de EU in de tweede aanloop geen schipbreuk meer zal lijden. Dit geldt des temeer daar geen land als openlijk verliezer van de Brusselse onderhandelingsmarathon te boek staat.”

La Croix

De Franse krant La Croix schrijft dat vertrouwen de sleutel voor de toekomst van Europa is.
„Niets is verloren voor Europa: dat is wat men in de eerste plaats dankzij deze top kan zeggen. Gegeven het punt waarvan men vertrok -de dood van het constitutioneel verdrag, na de negatieve stem van de Fransen en de Nederlanders-, en daarbij nog de willoosheid van sommige nieuwe leden van de Unie -in de eerste plaats van de Polen- (…), betekent deze ontmoeting in Brussel een bijstelling om de koers van het Europese parcours recht te buigen.

Voornamelijk op het punt van energie, immigratie en de politieke samenwerking spreken de resultaten. En alleen al vanwege het simpele feit dat de kansen op een ”vereenvoudigd verdrag” behouden zijn (in werkelijkheid veel complexer dan het zich voordoet), zoals bepleit door Frankrijk.

Er is vooralsnog evenmin iets behaald. Op het gevaar af terug te moeten komen op eerder genomen beslissingen, zoals de verandering van de stemcriteria, riskeert Europa bij voorbaat een lek. Bovendien zijn er vele bewijzen van voortgaande euroscepsis, ook van de kant van Frankrijk. (…)

Om de Unie een werkelijke toekomst te geven, is er nog een hindernis die overwonnen moeten in de geest van de gezamenlijke Europeanen. Dat is het vertrouwen: dat van ieder jegens alle andere lidstaten, en dat van ieder in één Europa, dat zij beslist nog niet bereikt hebben.”

Frankfurter Allgemeine

De Duitse krant FAZ vraagt in een commentaar aandacht voor de bouw van een moskee in Keulen.

„De strijd om de bouw van een moskee in het Keulse stadsdeel Ehrenfeld maakt net als andere voorbeelden duidelijk hoe groot het wantrouwen tussen de autochtone bevolking en de moslimimmigranten is.

Het is niet alleen het lange en moeilijke verleden tussen christenen en moslims dat hinderlijk werkt. Er is veel meer! Grote delen van Europa en de Oriënt zijn wat godsdienst betreft uit elkaar gegroeid. Er zijn geseculariseerde moslims die als cultuurmoslims nauwelijks nog hun geloof in praktijk brengen. Maar hun aantal is veel kleiner dan in Noord-, Midden- en West-Europa, dat sinds Reformatie en verlichting drastisch is verwereldlijkt en waarvan de verdere verwereldlijking (en ontkerkelijking) nog voortgaat.

Moslims beschikken over het algemeen nog over de hele breedte van hun geloofsovertuigingen, en ook de religieuze praktijk is intensiever. Het is waarschijnlijk niet zozeer de sharia die het onbehagen bij velen oproept, maar veelmeer de gedachte niet tegen de moslims opgewassen te zijn.

Moslims blijven bij hun geloof. „We moeten weer christelijker worden”, is daarom nu overal in gesprekken te horen, een verzuchting waarvan iedereen weet dat het niet bevolen kan worden. Velen hopen dat de zuigkracht die van de westerse maatschappij uitgaat ook op de moslimimmigranten zijn uitwerking niet zal missen. Tot op zekere hoogte gebeurt dat ook. Maar veel moslims voelen zich juist daarvoor afgeschrikt en sluiten de rijen.

Hier komt de sharia in het spel. Het ”regelwerk” dat de godsdienst tot en met het dagelijks leven van de gelovigen probeert te sturen. Deze gedragsregels vormen de grootste hindernis voor wederzijds begrip en voor geslaagde integratie. Daaraan moeten de moslims werken. Omgekeerd moet de maatschappij die hen opneemt openstaan voor alle mensen die ondanks voortschrijdende verwereldlijking hun leven inrichten volgens hun religie. In Duitsland zullen er meer moskeeën komen, het komt er vooral op aan wat daar wordt gepreekt.”