Na twee dagen en één lange nacht van onderhandelingen stemde grootste dwarsligger Polen toch in met een voorstel van EU–voorzitter Duitsland. Polen, Groot–Brittannië en Nederland zagen de meesten van hun eisen ingewilligd. De komende maanden werken de lidstaten de politieke afspraken uit tot gedetailleerde juridische teksten.Een verheugde premier Balkenende zei dat het „hoofdstuk van de grondwet nu is afgesloten". „Dit is een resultaat waarmee we recht doen aan het nee van de Nederlandse burger".

„Dankzij het feit dat we nu een hele goede kans hebben op een nieuw EU–verdrag in 2009, is de weg open voor verdere uitbreiding", zei de Duitse bondskanselier Angela Merkel, die voorzitter was van de top. Ook de meeste andere regeringsleiders toonden zich tevreden.

Met het resultaat van de top is de EU voorlopig uit de crisis die twee jaar geleden ontstond toen de Franse en de Nederlandse bevolking bij referenda de Europese grondwet verwierpen. Die grondwet was na de plechtige ondertekening in 2004 – ook door premier Balkenende – door achttien landen geratificeerd. Maar na het ’nee’ van de Fransen en Nederlanders, wilden die landen, maar ook Polen, Groot–Brittannië en Tsjechië de tekst ingrijpend wijzigen.

Uiteindelijk stribbelde Polen het hardst tegen. Een voorstel van Merkel werd door premier Jaroslaw Kaczynski vanuit Warschau verworpen. Zijn tweelingbroer en president Lech bleek als onderhandelaar in Brussel niet echt aan de knoppen te zitten.

Merkel kreeg vervolgens hulp van een aantal Europese zwaargewichten als de Britse premier Tony Blair (op zijn laatste EU–top), en de Franse president Nicolas Sarkozy (op zijn eerste EU–top). Zij belden met Jaroslaw Kaczynski in Warschau en kwam er een voorstel op tafel dat nog meer tegemoet kwam aan de Poolse eisen om een langere periode (tot 2017) een zwaarder gewicht bij de stemmenweging in de EU te hebben.

Warschau werd ook Europese solidariteit toegezegd in het geval het in een energiecrisis met grote buur Rusland terecht zou komen. Het is al langer de angst van de Polen ’geplet’ te worden tussen Rusland en Duitsland. Lech Kaczynski bedankte Frankrijk en Groot–Brittannië na afloop van de top voor hun solidariteit tijdens de gesprekken.

Polen had donderdag nog gepleit voor een zwaardere stem in de EU met het argument dat het in de Tweede Wereldoorlog met 6,5 miljoen doden een kwart van zijn bevolking had verloren. Was dat niet gebeurd, dan had het nu meer inwoners gehad en dus een zwaardere stem in de EU.

De vergaande concessies aan Polen hadden tot gevolg dat een aantal ’vrienden van de grondwet’, waaronder België en Finland, begonnen te protesteren. De demissionaire Belgische premier Guy Verhofstadt noemde het op verzoek van deBritten en Nederlanders geschrapte Handvest van Grondrechten „onaanvaardbaar". Maar in een paar uur extra in de nacht van vrijdag op zaterdag werden de laatste problemen toch opgelost.

Voor Balkenende was de top een succes. Zo was van tevoren al duidelijk dat de grondwet geen grondwet meer zou heten en dat de EU–vlag en het volkslied niet in de verdragstekst terecht zouden komen. Balkenende had daarmee de door hem zo vurig gewenste ’deconstitutionalisering’ van de grondwet grotendeels binnen.

Bovendien verliest de EU–minister van Buitenlandse Zaken die naam en krijgen nationale parlementen in de EU meer invloed op EU–wetgeving.