De verwachtingen omtrent de afloop van de top wisselden vrijdag voortdurend. Tegen middernacht was het einde nog niet bereikt en stond formeel niets definitief vast.Vrijwel de hele dag is er onderhandeld via bilaterale gesprekken. Het tijdstip waarop de Duitse bondskanselier Merkel als voorzitter van het beraad een alomvattend voorstel zou presenteren aan de vergadering in voltallige samenstelling, schoof voortdurend op.

Polen speelde een cruciale rol. Deze lidstaat accepteert niet dat via een wijziging van de stemmenweging, die de steun heeft van de overige EU-partners, zijn invloed wordt ingeperkt. Aan het eind van de middag was er een voorlopig akkoord tussen Merkel en president Lech Kaczynski bereikt, dat onder meer voorzag in invoering in 2014 van de beoogde verandering. De regering in Warschau, die in spoedzitting bijeenkwam, floot het staatshoofd echter terug. „Het is niet mogelijk steeds maar water bij de wijn te doen”, verklaarde premier Jaroslaw Kaczynski voor de televisie. Een woordvoerster van Merkel liet vervolgens doorschemeren dat Duitsland zonder Polen verder wilde praten.

Behalve de Poolse tweelingbroers waren ook concessies nodig in de richting van de scheidende Britse premier Blair. Hem zou een uitzonderingspositie voor onderdelen uit het handvest van de grondrechten van de burger in het vooruitzicht zijn gesteld. Hij sprak aan het begin van de avond van vooruitgang.

Balkenende op zijn beurt ijverde vooral voor versterking van de rol van de nationale parlementen en voor het opnemen van de toetredingscriteria in het verdrag. Het leek erop dat hij op beide punten tegemoetgekomen zou worden. Verder lag de belofte in het verschiet dat specifieke publieke diensten als woningcorporaties en gezondheidszorg buiten EU-wetgeving zullen blijven.

Inzet van de top was een alternatief aan te reiken voor de in 2005 door Frankrijk en Nederland verworpen ontwerpgrondwet. De bedoeling is dat vanaf juli een intergouvernementele conferentie (igc), de officiële benaming voor verdragsonderhandelingen tussen de regeringen, plaatsvindt om de details uit te werken. Aan het einde daarvan is unanimiteit en dus ook groen licht van Polen vereist. Het te vervaardigen document zal in ieder geval geen grondwet heten en geen verwijzing bevatten naar volkslied en vlag.

Het voorziet ook niet in een EU-minister van Buitenlandse Zaken. Althans, die benaming blijft waarschijnlijk achterwege. De beoogde functie komt er wel, met als titel Hoge Vertegenwoordiger. Betrokkene krijgt, zo was vrijdagavond de indruk, dezelfde bevoegdheden als vastgelegd in de verworpen constitutie. Zo zal hij tevens vicevoorzitter van de Europese Commissie zijn.