De staatshoofden en regeringsleiders uit de 27 EU–landen zullen tot zeker vrijdagavond vergaderen, maar mogelijk loopt de top uit tot zaterdag.Polen en Groot–Brittannië worden gezien als grootste gevaar voor het welslagen van de top, die onder voorzitterschap staat van de Duitse bondskanselier Merkel. Ook premier Balkenende heeft nog wel wat te wensen, maar een fiks deel van de Nederlandse eisen lijkt al ingewilligd.

Nederland wilde dat het nieuwe verdrag ontdaan werd van alle grondwettelijke elementen en dat elke suggestie van een Europese superstaat werd weggenomen. Balkenende hoopt nu nog een grotere rol voor de nationale parlementen binnen te halen in de onderhandelingen.

De EU bevindt zich sinds het nee bij referenda in Frankrijk en Nederland in juni 2005 in een crisis. Er was anderhalf jaar lang een ’reflectieperiode’, maar die leverde bar weinig op. Onder leiding van Merkel wordt er weer ambitieus gewerkt aan een oplossing. Maar zij moet schipperen tussen de achttien landen die de grondwet hebben geratificeerd en landen als Polen, Groot–Brittannië, Frankrijk, Tsjechië en Nederland, die wijzigingen willen.

Nederland, Frankrijk en Tsjechië zullen de top niet laten mislukken, maar de vertrekkende Britse premier Blair heeft maar liefst vier „rode lijnen" en is bereid „zonder akkoord weg te lopen", zei zijn woordvoerder donderdag.

Maar het grootste probleem wordt toch wel gevormd door de tweelingbroers Kaczynski die in Polen premier (Jaroslaw) en president (Lech) zijn. Ze willen dat de Poolse stem meer gewicht krijgt binnen de vergaderingen van EU–ministers. En ze zijn daarvoor „bereid te sterven", zoals ze eerder zeiden. Instemmen met wat er nu ligt zou zelfmoord zijn, menen de broers.

Merkel is al maanden bezig met het masseren van de Poolse broers, maar zonder veel succes. Wat volgens sommigen meespeelt is het wantrouwen bij veel Polen ten opzichte van Duitsland, als gevolg van de nazibezetting in de Tweede Wereldoorlog.

De Poolse premier wees er deze week op dat Polen 6,5 miljoen mensen heeft verloren tijdens de bezetting door nazi–Duitsland. Als dat niet was gebeurd, had Polen nu 66 miljoen inwoners gehad en daarom wil het land nu een grotere stem.