Ploegen op rots in grauwe flatwijk
BARNEVELD - Nederland is zendingsgebied, maar Hongarije evenzeer. Gemeentestichter ds. Andras Zambo uit Boedapest was op uitnodiging van Stichting Hulp Oost-Europa (HOE) enkele dagen in Nederland om ervaringen uit te wisselen. „In Hongarije is er nauwelijks enige kennis van de Bijbel en het christendom meer. Het Hongaarse volk is ontworteld.”
Ds. Zambo (43), predikant van de Hongaars-Gereformeerde Kerk, onderhield vertegenwoordigers van de Gereformeerde Bond, de IZB en de GZB met zijn ervaringen als ”churchplanter” in een van de wijken van Boedapest. Het gaat om Kaposztasmegyer, een wijk vol flatgebouwen, waar 30.000 mensen wonen. Van hen zijn er 400 lid van de Hongaars-Gereformeerde Kerk. ’s Zondags gaan er 200 (inclusief meer dan 50 kinderen) naar de kerk.Ds. Zambo: „Onze wijk is erg atheïstisch. Mensen leven zonder God, maar er is ook een openheid te midden van de gebrokenheid van het leven. We willen in onze wijk een gemeenschapskerk zijn. Onze wijk is als een dorp. Er heerst ondanks de grauwheid een goede sfeer.”
Een groot aantal leden van de gemeente is betrokken bij doordeweekse activiteiten. Aan meer dan 150 kinderen wordt godsdienstonderwijs gegeven op lokale basisscholen. In de zomer worden verschillende kinder-, jeugd- en familiekampen georganiseerd. Dat versterkt het gemeenschapsbesef van de gemeente.
Ds. Zambo ziet weinig wezenlijke verschillen tussen Hongarije en West-Europese landen. „Ons land is niet meer geseculariseerd dan Nederland. Wel hebben we veertig jaar lang de ideologie van het communisme gehad, gestoeld op de filosofie van het historisch materialisme: alleen de materiële verhoudingen bepalen het leven. De communistische ideologie is nu ingewisseld voor het financiële materialisme. Hongaren zijn primair bedacht op een beter leven, meer geld en welvaart.”
tussenkop (u16(Ontworteld
Ds. Zambo karakteriseert het Hongaarse volk als ontworteld. „Op het platteland worden kerken gesloten omdat de traditionele vormen niet meer werken en jongeren naar de -geseculariseerde- steden trekken. Mensen weten niet wat een kerk is en zien op de televisie alleen kerkelijke hoogwaardigheidsbekleders die mensen trouwen. Maar wat de inhoud van de leer is, weet men niet.”
Boedapest kent 2 miljoen inwoners. Ruim de helft van de bevolking beschouwt zichzelf als niet-religieus en niet-kerkelijk. Van de kerkleden gaat slechts 15 tot 20 procent wekelijks naar de kerk.
Toch is er volgens ds. Zambo een geestelijke honger onder de Hongaren, gewekt door gevoelens van wanhoop en desillusie. „Het vertaalt zich in een toenemende belangstelling voor sekten, genezingsdiensten en niet-christelijke stromingen zoals new age. Mensen lijden onder de gebrokenheid in het leven. Als er een God is, waarom laat Hij dit alles toe, vraagt men. Juist in deze situatie kan de kerk laten zien dat hun toestand het gevolg is van rebellie tegen God.”
Ds. Zambo is geen voorstander van de traditionele manier van evangeliseren door pamfletten te verspreiden en posters op te hangen. „We hebben dat gedaan in onze wijk, maar er was geen enkel zichtbaar resultaat. De manier van persoonlijke gesprekken is nog altijd het beste. Daarin moeten we op een nulpunt beginnen, omdat er geen enkele voorkennis is van het Evangelie. Je moet insteken bij de ervaringen van mensen die op zoek zijn naar geluk en die gedesillusioneerd zijn.
Ik vind nog altijd de beste insteek Zondag 1 van de Heidelbergse Catechismus, die vraagt naar de enige troost in het leven. In Christus vinden we onze identiteit, de vervulling van ons leven. En we beseffen dan dat we niet zelf beschikken over ons leven, maar dat we het eigendom van Christus zijn.”
tussenkop (u16(Missiecentrum
In 2001 is de gemeente begonnen met de bouw van een missiecentrum, gefinancierd door het Westen en met bijdragen van de Hongaars-Gereformeerde kerk. Over twee jaar moet het volgens de planning klaar zijn. „Het doet ons nog vaak verbaasd staan, dat het halfvoltooide gebouw ons nu al zo goed dient. De garage is de populairste plek: de jeugd komt hier bijeen voor Bijbelstudies en ontspanning. En de kantoorgedeelten worden gebruikt voor Bijbelkringen.”
Sinds 2003 is ds. Zambo lid van een groep predikanten die geregeld bij elkaar komen. Ze noemen zichzelf de Panel-circle. Doelstelling is het opbouwen van netwerken van predikanten en evangelisten om ervaringen uit te wisselen. De meeste predikanten die zich aangesloten hebben, komen uit de Hongaars-Gereformeerde Kerk, maar er zijn ook predikanten uit andere denominaties bij en belangstellenden die geïnteresseerd zijn in stadszending. De internationale partner is Robert Calvert, die predikant is van de Schotse Internationale Kerk in Rotterdam. De Panel-circle is verbonden aan het Hongaars-Gereformeerd Missiologisch Instituut en de Bakke Graduate University (VS), waar enkele leden ook hebben gestudeerd.
Of er resultaat van zijn kerkplantingswerk is? „Het is langetermijnwerk”, aldus ds. Zambo. „Er zijn mensen tot geloof gekomen die nooit naar de kerk zijn gegaan. Vooral de kinderkampen doen veel goed werk. Kinderen komen enthousiast terug en vertellen hun ervaringen aan hun ouders. Ouders krijgen het besef dat de kerk al 2000 jaar waarden heeft opgebouwd die toch goed moeten zijn. Mensen in Hongarije hebben niet de gewoonte om direct lid van een kerk te worden. Daar gaat een proces van jaren overheen. Eerst volgt het kind, daarna de moeder en ten slotte de vader.”
voetnoot (u17(Zie ook pag. 17: ”Zending primaire opdracht gemeente”.