De website www.ruilen.nl is een week of wat in de lucht. Zo’n 500 ruilers schreven zich inmiddels in.Een handige schilder uit Den Haag biedt zijn diensten aan. Kennelijk zit hij zelf verlegen om een tegelzetter. Een digitale camera als tegenprestatie is ook goed. Een Vlaams gezin, woonachtig in een dorpje in Noorwegen, biedt een deel van de woning aan voor vakantiegangers. „Graag vragen wij bij Uw komst om taxfree producten mee te brengen, zoals, toebak, alcohol reuk en dergelijk.” Als dat niet origineel is…

Oprichter Richard Henderickx van ruilen.nl liet de websitenaam al in 1998 vastleggen. „Ik denk dat er veel potentie in zit.” Destijds was het onderhouden van zo’n virtuele marktplaats nog te duur, zeker als het om een gratis dienst gaat. „Nu heeft iedereen toegang tot internet en is het in de lucht houden van ruilen.nl een minder kostbare aangelegenheid.”

Kosten zijn er wel. Om die reden staan er advertenties op ruilen.nl. Voor het overige is geld er taboe. „Tegenover een product of een dienst moet een ander product of een andere dienst staan. Zodra er geld of andere waarde-eenheden in het spel komen, gaan we te veel lijken op websites als Markplaats.nl of Speurders.nl. Dat willen we duidelijk niet.”

De charme van ruilen zit volgens Henderickx in het feit dat de waarde van het aangebodene beter tot zijn recht komt. „Zet je een fietsje op Marktplaats, dan komt daar misschien een bod op van 10 euro. Als eigenaar van de fiets denk je dan: dat is geen reëel bedrag. Bij een ruiling bepalen mensen onderling veel meer de echte waarde. Het gevoel bij een ruiltransactie is volgens mij ook beter.” Het ontbreken van geld betekent ook dat handelaren zich niet voelen aangetrokken tot ruilen.nl. „Dat willen we graag zo houden.”

Ruilhandel is al zo oud als de mensheid. Geld als ruilmiddel is zelfs vandaag de dag nog niet overal ter wereld gangbaar. Betalingen in natura komen met name in ontwikkelingslanden nog dagelijks voor. In moderne (westerse) samenlevingen is het fenomeen ook nooit weggeweest.

De Canadees Kyle MacDonald verhief het ruilmechanisme vorig jaar tot een winstgevend fenomeen door op zijn weblog aan te kondigen dat hij door zou gaan tot hij een huis had verdiend met zijn ruilerij. Het ’startkapitaal’ bestond uit een rode paperclip. Via een pen in de vorm van een vis, een deurknop, een barbecue en een rode generator werkte MacDonald langzaam maar zeker toe naar het behalen van zijn doel. Hij slaagde: zijn droomwoning ruilde hij bij elkaar.

Ruilen.nl probeert een landelijk netwerk aan ruilers te bedienen. Een diepere gedachte is ook dat er wat moet gebeuren aan wat Henderickx de „weggooicultuur” noemt. „We kopiëren in Europa heel onnadenkend Amerikaans gedrag. Gebruikte spullen verdienen meestal een tweede kans. Omdat ze nog waardevol zijn voor anderen.”

Wie zich lokaler wil oriënteren, is op www.complementaire-economie.startpagina.nl aan het goede adres. Tal van ruilkringen en andere netwerken presenteren zich hier. In Oss wordt geruild met eenheden die als Talenten door het leven gaan. Inwoners van de gemeente Harenkarspel kunnen, als ze dat willen, aan de slag met Haren. Eén Haar staat voor één euro. Het uurtarief voor arbeid is op 10 Haren gezet. Enzovoort. Scheikundeles op vwo-niveau moet in Harenkarspel geen probleem meer zijn, een dagje op makreel vissen ook niet. En telkens is het voor wat, hoort wat.