Hoe liepen bijvoorbeeld de commandolijnen en hoe precies werden de aanslagen, waarvan de operationele kosten op 500.000 dollar worden geraamd, gefinancierd? Eén ding weet Washington intussen wel, namelijk dat Osama bin Ladens terreurnetwerk al-Qaida nog steeds over voldoende middelen beschikt om nieuwe aanslagen te kunnen voorbereiden. Dat stond vorige week al in een VN-rapport. Dat noemde de internationale campagne om de financiering van terreurnetwerken af te snijden „weinig effectief, slecht gecoördineerd en onzorgvuldig uitgevoerd.”

Washington reageerde geïrriteerd, maar dinsdag bevestigde plaatsvervangend minister van Financiën Jimmy Gurule dat zelfs de Amerikanen maar gedeeltelijke successen geboekt hebben in hun pogingen al-Qaida van z’n financiële bronnen af te snijden. „Het is onmogelijk om alle financiële bronnen te vinden en te neutraliseren. Wij gaan ervan uit dat al-Qaida nog voldoende middelen heeft om nieuwe aanslagen voor te bereiden, temeer omdat men nu het uitgebreide apparaat in Afghanistan niet meer hoeft te financieren”, aldus Gurule tijdens een hoorzitting van de commissie financiën van het Huis van Afgevaardigden in Washington.

Autoriteiten kunnen wel het internationale bankverkeer controleren -als banken tenminste meewerken- en bepaalde fondsen blokkeren, maar terreurorganisaties zoals al-Qaida gebruiken ook andere wegen voor hun financiering. Zo meldden Amerikaanse inlichtingenbronnen dinsdag dat al-Qaida en wat er over is van het vroegere Afghaanse Taliban-regime in de afgelopen weken vanuit Pakistan belangrijke hoeveelheden goud naar Sudan hebben gestuurd. Dat gebeurde onder meer met hulp van de Iraanse inlichtingendienst. Europese bronnen hebben dit verhaal bevestigd. „Sudan is de oude basis van Osama bin Laden en hij heeft daar nog steeds belangrijke financiële belangen. Het is niet onlogisch dat hij dat land, dat hij goed kent, opnieuw als uitvalsbasis wil gebruiken”, zo meent een woordvoerder van het ministerie van Buitenlandse Zaken in Washington.

Volgens Amerikaanse bronnen vormt de drugshandel een van de financiële bronnen voor al-Qaida en trouwens ook voor andere terreurorganisaties, zoals de islamitische groepering Hezbollah in het Midden-Oosten en de FARC-beweging in Colombia. Officieel had het Afghaanse Taliban-regime het verbouwen van en de handel in drugs verboden, maar voor eigen inkomsten (in goud) zou Kabul de handel in papaver (basis voor de productie van heroïne) wel degelijk jarenlang gebruikt hebben. Naast goud wordt ook vaak het islamitische wahala-systeem gebruikt, waarbij geldbedragen buiten het bankcircuit om verhandeld worden of behalve goud in edelstenen worden omgezet. „Er zijn tal van mogelijkheden om buiten het bankenstelsel om allerlei vormen van betalingen te realiseren. Het is eenvoudigweg onmogelijk om dat volledig te voorkomen. Het is net als een ballon. Als je aan de ene kant knijpt, dan verplaatst de lucht zich gewoon naar de andere kant”, aldus Thomas Sanderson van het Centrum voor Strategische en Internationale Studies in Washington.