Barak en Ayalon door naar tweede ronde
JERUZALEM - De voormalige Israëlische premier Ehud Barak heeft dinsdag de eerste ronde gewonnen in de verkiezingen voor het leiderschap van de Arbeidspartij.
Barak haalde 36 procent van de stemmen van de circa 100.000 partijleden, van wie 31 procent op Ami Ayalon stemde. Deze voormalige topman van de binnenlandse veiligheidsdienst Shin Beth neemt het in de tweede stemronde op 12 juni op tegen Barak.Barak en Ayalon werden vooraf gezien als de grote favorieten. De huidige partijleider, minister van Defensie Amir Peretz, volgde met grote afstand op de derde plaats en de andere twee kandidaten leken bij voorbaat kansloos.
De positie van premier Ehud Olmert zal door de wisseling aan de top bij de coalitiegenoot van zijn Kadimapartij waarschijnlijk verder onder druk komen, ongeacht de definitieve uitslag, die dinsdag zou worden verwacht. Zowel Ayalon als Barak heeft gezegd te zullen aansturen op het vertrek van Olmert, die zijn krediet bij de kiezers heeft verspeeld door de onfortuinlijke oorlog tegen Libanon.
Ayalon zegt dat hij de Arbeidspartij uit de coalitie met Kadima zal terugtrekken als Kadima geen andere leider kiest. Barak zegt wel bereid te zijn onder Olmert te dienen, maar in het parlement te zullen ijveren voor Olmerts vertrek en het houden van vervroegde verkiezingen.
Uiteindelijk bepaalt echter het centraal comité of de Arbeidspartij al dan niet deel blijft uitmaken van de regering-Olmert. Veel oudgedienden in de partij voelen er weinig voor de coalitie op te breken. En omdat de peilingen erop wijzen dat noch de Arbeidspartij noch Kadima er op dit moment erg goed voorstaat, zal hun stem wellicht de doorslag geven. Als de coalitiepartijen de verkiezingen verliezen komt de Likudpartij onder Benjamin Netanyahu aan het bewind.
„Veel mensen zullen begrijpen dat we niet alleen maar stemmen over de toekomst van de Arbeidspartij, maar voor een heel groot deel ook over het toekomstig leiderschap van de staat Israël”, zei Ayalon toen hij maandag in het noorden van Israël zijn stem uitbracht.
Ondanks hun kritiek op Olmert zullen Ayalon en Barak waarschijnlijk niet al te hard om het aftreden van de premier roepen. Beiden kunnen een overgangsperiode goed gebruiken - Ayalon om steun in de partij en bij het publiek op te bouwen, Barak om zijn gedeukte imago op te vijzelen.
De 65-jarige Barak, Israëls meest gedecoreerde militair, werd in 1999 premier na bij de verkiezingen Netanyahu te hebben verslagen. Net als zijn grote voorbeeld Yitzhak Rabin deed hij het ministerschap van Defensie erbij. Maar nog geen twee jaar later keerde het publiek zich van hem af vanwege zijn eenzijdige terugtrekking uit Zuid-Libanon in 2000 en zijn vergaande concessies aan de Palestijnen en Syriërs in vredesbesprekingen die uiteindelijk niets opleverden. Ook zijn als afstandelijk en eigengereid ervaren optreden werkte mee aan de zware nederlaag die Ariel Sharon hem in maart 2001 toebracht.
Ayalon (61) heeft net als Barak een militair verleden, maar dan bij de marine, waarvan hij van 1992 tot 1996 bevelhebber was. In 1996 werd hij aangesteld als hoofd van de binnenlandse veiligheidsdienst Shin Beth, in het kader van een sanering van deze dienst na de moord op Rabin in het jaar daarvoor.
Ayalon staat bekend als een politieke duif en richtte in 2003 met de Palestijnse intellectueel en vredesactivist Sari Nusseibeh Stem van het Volk op, een initiatief om de Israëlische en Palestijnse publieke opinie te mobiliseren en zo de politici tot een vredesverdrag te dwingen. Hij vindt dat de Israëliërs zich bij een vredesakkoord uit de geannexeerde oostelijke wijken van Jeruzalem moeten terugtrekken. In zijn visie zouden de joodse heiligdommen in de oude stad onder Israëlisch, en de islamitische onder Palestijns toezicht moeten komen.
Tegenover Ayalons gebrek aan politieke ervaring staat zijn imago van onkreukbaarheid. En dat is geen onbelangrijke kwaliteit op een moment dat aan vrijwel alle politieke leiders een smet kleeft van corruptie of machtsmisbruik.
Peretz, een gewezen vakbondsleider van Marokkaanse afkomst, heeft gezegd dat hij na de partijverkiezingen als minister zal aftreden. Aangenomen wordt dat de nieuwe partijleider hem op Defensie zal opvolgen.
Toen Peretz een kleine twee jaar geleden bij de vorige leiderschapsverkiezingen won van Shimon Peres, veteraan van de uit Oost-Europa afkomstige politieke elite, voorspelden de media een nieuw tijdperk in de Israëlische politiek. Maar de als mislukt beschouwde Libanonoorlog deed ook zijn politieke ster snel verbleken.
Toen Peretz maandag zijn stem uitbracht in zijn woonplaats Sderot sloeg daar net de zoveelste Palestijnse raket in, die ditmaal geen slachtoffers maakte. „Als er een antwoord is op terreur”, zei de minister, „is het dat de staat Israël leeft en ademt en dat er in Sderot verkiezingen zijn.”