Een mooiere dag om de netten uit te gooien is nauwelijks denkbaar. Zon, beetje wind, geen golfslag. De opvarenden van de Koningin Juliana hebben er zin in.Het schip waarmee justitie moeilijk opvoedbare jongeren weer op het rechte pad probeert te krijgen, is deze donderdagmiddag ingehuurd door het Nederlands Visbureau voor de traditionele persvaart Hollandse nieuwe.

Eenmaal bij Scheveningen buitengaats komt Nico de Jong, voorzitter van de Nederlandse Haringgroothandelsvereniging, met het goede nieuws. Het haringseizoen start maar een weekje later dan gebruikelijk, namelijk op 6 juni. „De haringhandel wil zeker zijn van een goede kwaliteit Hollandse nieuwe.”

Vorig jaar moest het verkoopseizoen voor het eerst in de geschiedenis worden uitgesteld. Met alle negatieve gevolgen van dien. Haringparty’s gingen de mist in en winkels verkochten eerder dan toegestaan de nieuwe haring.

Sinds dit jaar geldt een haringverordening, waarmee het Productschap Vis vroegstarters aan wil pakken. Veertig haringcontroleurs -de haringpolitie- moeten bewaken of de Hollandse Nieuwe niet voor 6 juni over de toonbank gaat.

Het productschap heeft een apart bureau ingeschakeld om de controles te verrichten. „Bedrijven die zich vorig jaar niet aan de afspraken hebben gehouden, worden extra in de gaten gehouden. Bij overtreding volgt royement”, aldus Peter van de Laar van het Verbond Nederlandse Visdetailhandel.

Hoe dit in de praktijk uitpakt, valt nog te bezien omdat de naam Hollandse nieuwe niet beschermd is. Zo verkoopt een vishandel op de Scheveningse haven het hele jaar door Hollandse nieuwe.

Dit weekend gaat de haringvangst van start. Begin juni zullen de schepen terugkeren met emmers Hollands Nieuwe. Het eerste vaatje wordt op 6 juni in Scheveningen geveild. De opbrengst gaat naar het Wereld Kanker Onderzoek Fonds (WCRF). Vorig jaar leverde het eerste vaatje (voor het Diabetes Fonds) 75.000 euro op.

Er mag dit jaar 350.000 ton haring worden gevangen. Dit vanwege de matige aanwas. Er worden weliswaar genoeg haringlarven geboren, maar de sterfte onder de jonge haring in het eerste jaar is groot. Sinds 1979 is de jonge aanwas niet zo laag geweest als dit jaar.

Hoe dat komt weet Eric Jagtman van het Wageningse onderzoeksinstituut Imares niet. „De natuur stelt ons voor een raadsel.” Er is volgens Jagtman geen reden tot paniek. „In termen van omvang is de haringstand nog steeds gezond.”

Het lagere vangstquotum heeft geen effect op de hoeveelheid haring die straks te koop is. Van de 350.000 ton wordt slechts 30.000 ton verwerkt tot Hollandse Nieuwe. Dat zijn nog altijd 200 miljoen haringen op jaarbasis. Deze voorraad wordt in zes weken gevangen. Eerdere en latere haring gaat verder als bijvoorbeeld rolmops.

Haring is de populairste vissoort van Nederland. In 2006 aten 2,2 miljoen Nederlandse huishoudens haring, tegen 2 miljoen een jaar eerder. In totaal worden er jaarlijks 85 miljoen haringen verorberd.

Haring is vooral geliefd bij 50-plussers. Om het imago te verjongen hangt het Nederlandse Visbureau de komende weken winkels en kramen vol met posters en vlaggetjes onder het motto ”Sommige tradities moet je hooghouden”. Daarop is te zien hoe twee generaties (vader/zoon en oma/kleindochter) op hun eigen manier in de haring happen.

Na een trek van een halfuur voor de kust van Scheveningen halen drie opvarenden van de Koningin Juliana de netten weer binnen. De vangst is matig. Vooral makreel, een paar scholletjes en een enkele haring. „Nog even wachten, dan komt de nieuwe.”