Mogelijk toenadering soennieten en sjiieten Irak
WASHINGTON (IPS) - Het Iraakse soennitisch verzet lijkt positief te reageren op de plannen van de nationalistische sjiitische geestelijke Moqtada al-Sadr om soennieten en sjiieten te verenigen. Een alliantie kan volgens Al-Sadr een krachtiger oproep doen voor terugtrekking van de Verenigde Staten uit Irak.
De Washington Post berichtte vorige week over de plannen van Al-Sadr. Soennitische tribale leiders in de provincie Anbar, die doorgaans de standpunten volgen van het soennitische gewapende verzet, zouden openstaan voor samenwerking met Al-Sadr. Volgens journalist Sudarsan Raghavan van de Washington Post zijn begin april gesprekken begonnen tussen vertegenwoordigers van Al-Sadr en soennitische leiders. Een commandant van de Revolutionaire Brigades van 1920, Abu Aja Naemi, bevestigde tegenover Raghavan dat zijn organisatie in gesprek is met Al-Sadr.Sympathisanten van Al-Sadr zeggen dat hij is aangemoedigd tot het ”intersektarische” initiatief door de toenemende gewelddadige oppositie van nationalistische soennitische opstandelingen tegen jihadisten die banden onderhouden met al-Qaida. Een van Al-Sadrs belangrijkste medestanders, Ahmed Shaibani, wees erop dat de Amerikaanse president Bush geen tijdschema voor terugtrekking wil, omdat al-Qaida daarvan kan profiteren. Als er vrede is tussen het Mahdileger van Al-Sadr en de soennitische opstandelingen, dan kunnen zij volgens Shaibani gezamenlijk de kracht van al-Qaida verzwakken.
Het initiatief zou ook deels ingegeven zijn vanuit het feit dat Shaibani bevriend was met leden van soennitische opstandelingengroepen, toen hij tussen 2004 en 2006 vast zat in Amerikaanse detentiecentra. Shaibani, die nu hoofd is van een ’verzoeningscommissie’ van Al-Sadr, zou de juiste man zijn om het vertrouwen van soennitische organisaties te winnen.
Hoewel veel van Al-Sadrs mannen de afgelopen jaren betrokken waren bij geweld tegen soennieten in Bagdad, heeft Al-Sadr stappen gezet die erop wijzen dat hij een einde wil maken aan dat geweld. De afgelopen drie maanden werden ten minste 600 leden van het Mahdileger geschorst wegens moorden of andere overtredingen die in strijd zouden zijn met Al-Sadrs beleid.
Al-Sadrs besluit in april om zijn vertegenwoordigers terug te trekken uit de regering van premier Al-Maliki, zou bedoeld zijn om de weg vrij te maken voor een overeenkomst met soennitische opstandelingen. De leiders van die organisaties zeggen namelijk de door de VS gesteunde regering niet te zullen accepteren bij vredesonderhandelingen met de VS.
De Amerikanen proberen Al-Sadrs pogingen in stilte te dwarsbomen. In februari verdween Al-Sadr van het publieke toneel, uit angst dat Amerikaanse militairen hem zouden ontvoeren of vermoorden. De VS beweren dat Al-Sadr in Iran zit, wat soennitische verdenkingen voedt dat alle sjiitische leiders agenten van Iran zijn. Al-Sadrs volgelingen ontkennen dat hij het land uitgevlucht is. De snelheid waarmee hij de afgelopen maanden zijn strategie ten uitvoer bracht, doet vermoeden dat hij nauwe contacten onderhoudt met zijn organisatie. Communicatie via elektronische kanalen zou erg risicovol zijn, omdat de Amerikaanse inlichtingendiensten vrijwel al die communicatie kunnen onderscheppen.
Amerikaanse functionarissen beweerden lange tijd dat terugtrekking uit Irak zou kunnen leiden tot meer onderdrukking van soennieten door sjiitische veiligheidstroepen. In de media overheerste de afgelopen maanden het beeld van soennitische leiders die voorlopig nog geen Amerikaanse terugtrekking wilden, uit angst voor sjiitische repressie.