Als het Rijk dan ook nog 0,8 miljard euro stort in een speciaal fonds, kunnen er de komende vier jaar 34.000 nieuwe zorgplaatsen en 35.000 herbouwde plaatsen binnen de instellingen bijkomen. Dat heeft een commissie van diverse betrokken partijen onder leiding van adviseur W. Etty maandag voorgesteld.

Arcares, de brancheorganisatie voor verpleging en verzorging, had de commissie gevraagd een creatieve oplossing te bedenken om de stijgende en veranderende behoefte aan ouderenzorg op te vangen. Vaak willen instellingen wel hun zorg verbeteren, maar lopen zij met de betaling vast in de huidige regels. Ook komen er allerlei financiële onzekerheden bij als een instelling de zorg buiten de muren gaat leveren, omdat daarvoor andere budgetregels gelden.

Meer en kwalitatief betere zorg is hard nodig omdat er veel meer ouderen bijkomen die bovendien steeds ouder worden. De komende dertig jaar zal het aantal 75-plussers verdubbelen. Een groot aantal van hen leeft in relatieve gezondheid en wil zo lang mogelijk zelfstandig blijven en eventueel zorg aan huis of in de wijk krijgen. Ook komen er meer hulpbehoevenden die binnen een instelling moeten worden verzorgd. Zo neemt volgens schattingen het aantal dementerenden tot 2015 met 40 procent toe.

Nu zijn er ongeveer 100.000 plaatsen in verzorgingshuizen en 65.000 in verpleeghuizen. Tot 2006 moet het volgens Etty mogelijk zijn 10.000 nieuwe plaatsen voor dementen en 24.000 woningen in en om woonzorgcomplexen te bouwen. Verder kunnen 10.000 bestaande verzorgingsplaatsen worden omgebouwd voor verpleging en 25.000 verzorgingsplaatsen worden aangepast aan de moderne eisen door renovatie of sloop gevolgd door nieuwbouw. De norm voor de grootte van de woonruimte moet verder omhoog, vindt de commissie.

De commissie is er volgens Arcares in geslaagd een plan te bedenken om snel de extra zorgplaatsen te realiseren. Daarvoor moeten wonen en zorg financieel van elkaar worden gescheiden. De politiek spreekt daar al jaren over. Cliënten betalen dan huur in een zorgcomplex en de instelling heeft dan een helder apart budget over voor de zorg zodat zij meer initiatieven kan beginnen. Een toezichthoudend orgaan moet alle vernieuwers, zowel de bestaande instellingen als nieuwkomers, in de gaten houden.

Heikel punt voor de huidige zorginstellingen is de boekwaarde. Dat zijn de lasten die ze betalen voor hun gebouw, dat meestal al is verouderd terwijl de hoge kosten nog in de boeken staan. Als de overheid 0,8 miljard euro in een ”transformatiefonds vastgoed” stopt kunnen de kapitaallasten voor de vernieuwende instelling omlaag, aldus Etty. Dan houden ze meer geld over om zorg te ontwikkelen.