Dat bleek afgelopen zaterdag tijdens informeel beraad van de EU-ministers van Buitenlandse Zaken in het Deense Helsingor. „Wij zijn gastland en wij zijn verplicht bij te dragen tot de integriteit van het hof”, verklaarde de Nederlandse bewindsman De Hoop Scheffer, die in Europees verband debuteerde. Een dergelijke overeenkomst, die een uitzonderingspositie creëert, zou volgens hem het gezag van de nieuwe instelling en de internationale rechtsorde ondermijnen.

Vooralsnog lukte het de vijftien politici bij deze heikele kwestie de gelederen gesloten te houden. Zij spraken af dat geen van de lidstaten voorlopig zal ingaan op de toenaderingen en de druk vanuit de VS om onderling zaken te doen. Eerst willen zij het advies inwinnen van juridische deskundigen. Het ligt in de bedoeling vervolgens eind september definitief een gezamenlijk standpunt in te nemen.

Een woordvoerder van de Britten gaf al als opvatting dat een bilateraal akkoord niet strijdig is met de bepalingen van het Statuut van Rome, dat de oprichting van het strafhof regelt. De Europese Commissie denkt daar anders over. Minister Straw zei desgevraagd niet vooruit te lopen op hoe het Verenigd Koninkrijk zich uiteindelijk zal opstellen.

De Italiaanse premier Berlusconi, die sinds januari tevens het ministerie van Buitenlandse Zaken onder zijn hoede heeft, zinspeelde openlijk op het aangaan van een deal met de Amerikanen. Hij toonde veel begrip voor hun situatie en meent dat elk land zijn eigen afweging dient te maken.

De EU-partners lijken er in ieder geval niet op uit het geschil met de regering van president Bush te laten escaleren. Uit opmerkingen van de Deense bewindsman Moller, die bij het overleg als voorzitter optrad, viel af te leiden dat zij zoeken naar een compromis.

Het hof moet wereldwijd verdachten van volkerenmoord, oorlogsmisdaden en structurele schending van de mensenrechten vonnissen. Washington weigert met de betrokken instantie samen te werken uit vrees dat straks landgenoten om politieke redenen worden vervolgd.

Het poogt met individuele overheden op papier vast te leggen dat zij geen Amerikanen zullen aanklagen. Tot dusver hebben alleen Israël, Oost-Timor, Tadzjikistan en Roemenië positief gereageerd. Laatstgenoemde natie is kandidaat-lidstaat van de EU. Zij heeft dan ook vanuit Brussel forse kritiek gekregen op die stap.