Een uitgestrekte open vlakte. Op de akkers groeit luzerne, een groen veld vol. Daarnaast winterrogge. Een zwart hondje springt achter z’n fietsende baasje aan. Een zandpad enkele tientallen meters verder toont veel verse voetsporen.„Het is een aantrekkelijk gebied hier”, zegt Harry Witte, fractievoorzitter van Gemeentebelangen Groen Soest. „Als het mooi weer is wandelen er veel mensen. En voor fietsers is het een snelle route van het zuiden van Soest naar het noorden.” In de verte is de verkeerstoren van vliegbasis Soesterberg te zien. En bij helder weer zelfs de Domtoren in Utrecht.

Niets wijst erop dat de toekomst van dit vredig ogende gebied -met in het midden een 4000 jaar oude grafheuvel- voor veel geharrewar zorgt. De gemeente wil een nieuw bestemmingsplan voor de 55 hectare tellende Soester Eng ontwerpen en betrekt burgers daarbij in een maatschappelijke discussie. Want het is een gevoelige materie, weet Witte. „Noem De Eng, en iedereen veert hier op.”

Geen enkele zetel
Dat bleek vorig jaar nog, tijdens de gemeenteraadsverkiezingen. De Socialistische Burgerpartij Soest deed toen voor het eerst mee. Een van de raadsleden, van Turkse afkomst, had een goed idee: bouw een winkelcentrum op De Eng. „Dat moet je in je verkiezingsprogramma zetten, zei een D66-collega toen”, dist Witte op. „Dat deed hij en zijn partij kreeg geen enkele zetel.”

Het gebied is sinds 1992 een beschermd dorpsgezicht. Kenmerkend voor een eng -ook wel een es genoemd- is de openheid. In Soest scheidt slechts een enkel paaltje of een greppel de verschillende percelen.

Vroeger verbouwden Soester boeren hier gewassen; hun boerderijen lagen aan de rand van De Eng, als een lint erlangs. Nu zijn het wat hobbyboeren die oude graansoorten en andere historische gewassen telen, waaronder Soester knollen. Jarenlang volksvoedsel, maar nu op de menukaart op Paleis Soestdijk.

In de jaren ’70 en ’80 was er al een flinke discussie over bebouwing van De Eng. Nadat hier en daar een aantal huizen was neergezet, kwam het plan een weg over De Eng aan te leggen. „Daar is toen echt onrust van gekomen”, zegt Witte. „Daarom pakt de gemeente het nu zo voorzichtig aan.” Nog voor juli komt de toekomst van De Eng op de agenda van de gemeenteraad, met de uitkomst van enkele inspraakavonden als leidraad.

Lama’s
Aanleiding voor de nieuwe discussie vormt de ophef rond paardenweitjes. Mogen die wel of niet op De Eng? Volgens het bestemmingsplan niet, maar van handhaving kwam jarenlang weinig terecht. „Het is eigenlijk begonnen met lama’s, een paar jaar geleden”, zegt het Soester raadslid. „Die vielen nogal op, daarom ging de gemeente de regels handhaven. Zij werd gesteund door de rechtbank, die oordeelde dat paarden niet passen op de agrarische Eng.”

Dat nemen niet alle Soestenaren de gemeente in dank af. Paarden vormen toch juist een verrijking van het akkerland? Nee, vindt het Soester Eng Netwerk. „Waar paarden op een eng voorkomen, zien wij verrommeling van het landschap ontstaan: omheiningen, linten om het grasland te verdelen, hokken, drinkbakken”, aldus de organisatie die zich inzet voor behoud va De Eng. Nog verwarrender wordt het nu Soest is begonnen met de herbouw van de historische molen De Windhond.

Om duidelijkheid te verschaffen, wil de gemeente een nieuw bestemmingsplan. En dat wekt het wantrouwen van inwoners van Soest. Tot aan de paardeneigenaren toe, zegt Witte. „Ze vragen zich af of de gemeente De Eng soms toch stiekem wil gaan bebouwen.”

De fractievoorzitter van Gemeentebelangen Groen Soest is daar niet zo bang voor. „Voor zover ik weet lopen er wel projectontwikkelaars rond, maar ik denk dat het politiek niet haalbaar is. Er is al te veel strijd om de Soester Eng geweest.”