Druppels van glas
Langzaam draait het gesmolten glas om een ijzeren staafje. De vlam wordt geel zodra hij in aanraking komt met het glas. De lucht boven het oventje trilt. Joyce Mc Gillivray: „Beading, zoals het maken van glaskralen wordt genoemd, is afwisselend en uitdagend. Ik maak nooit twee keer dezelfde kraal. Naast mijn werk ben ik vaak ’s avonds ook nog voor mezelf aan het branden. Echt verslavend dus.”
Joyce Mc Gillivray volgde enkele jaren geleden een cursus kralen maken. Ze werkte al jaren in het glasatelier van haar vader en was op zoek naar nieuwe toepassingsmogelijkheden. Inmiddels geeft ze verschillende cursussen per week, zowel overdag als ’s avonds. Verder komt een vaste groep liefhebbers elke twee maanden bij elkaar om ervaringen uit te wisselen en is er een open atelier, waar mensen zelfstandig aan de slag kunnen tegen een kleine vergoeding.Joyce Mc Gillivray werkt veel samen met andere glazeniers. „Zo leerde ik het kralen maken van een Duitse collega die de cursussen glaskralen maken bij ons in het bedrijf verzorgde. Dat heb ik nu van hem overgenomen.”
Voor het maken van een glaskraal gebruikt Joyce een klein ijzeren staafje met een doorsnee van zo’n 2,5 millimeter, een mandrel. Op dit staafje zit een wit laagje keramiekpoeder. Het is een middel dat ervoor zorgt dat het gesmolten glas van de mandrel loskomt, zonder dat het beschadigd wordt. Op de tafel zit een gasbrander vastgeklemd, ernaast staat een bakje met een zandachtige substantie, koelgranulaat. Als de kralen gebrand zijn, worden ze even aan de lucht gekoeld en vervolgens in het granulaat gezet. Dit zorgt ervoor dat het werkstuk niet te snel afkoelt en knapt.
Het beste is om een kraal in de oven te laten afkoelen, maar voor de workshops neemt dat te veel tijd in beslag. Joyce: „Het is voor cursisten het leukst om hun oogst gelijk mee naar huis te nemen. Daarom doen we het op deze manier.”
Brander
Joyce maakt de gasbranders aan. Als ze op temperatuur zijn, pakt ze twee glazen staafjes van zo’n 30 centimeter lang en met een doorsnee van ongeveer 5 millimeter. Ze legt ze op de rand van het stenen bakje dat voor de brander staat. „Doordat het oventje voor de brander staat, heb je veel minder kans op verkleuren en verbranden van het glas door temperatuurverschillen. De glasstaven liggen altijd even op de rand voor je ze gaat gebruiken, om op temperatuur te komen. Zou je ze in een keer in de vlam steken, dan knapt het glas.”
Mini-oven
In de zijkant van het mini-oventje is een opening voor de mandrel. In de vlam draait Joyce langzaam een witte glasstaaf rond, tot zich aan het uiteinde ervan een druppel vormt. De druppel vangt ze handig op met de mandrel, waarna ze hem zorgvuldig om de mandrel heen wikkelt. Zo ontstaat een glazen omhulsel; de kraal is geboren. Als het glazen bolletje groot genoeg is, laat ze hem afkoelen aan de lucht. Het doorzichtige glas wordt wit. Dan steekt ze het staafje met de creatie naar beneden in het granulaat. Op naar de volgende.
Versieringen zijn mogelijk in allerlei motieven. Stippen, strepen, bloemetjes, een mengsel van kleuren, alles kan. Stippen kunnen erop gezet worden, maar ook meegesmolten, zodat de kraal een gladde buitenkant blijft houden. Figuurtjes naast elkaar, maar ook óver elkaar geplaatst, maken de variaties eindeloos. Joyce: „Voor armbanden gebruik ik meestal gladde kralen, omdat die prettiger over je pols bewegen. Voor kettingen, oorbellen en bijvoorbeeld een versiering voor een telefoon, sleutelhanger of tas, kan ik reliëf in de kraal aanbrengen.”
Prijzig starterspakket
Wie eenmaal de smaak te pakken heeft, kan ook thuis glaskralen maken. Het starterspakket is prijzig, vanaf 110 euro is er een exemplaar met een hobbybrander te koop. Voor een pakket met een speciale oven betaalt de hobbyist prijzen vanaf 475 euro. De materialen om kralen te maken kosten niet veel. Een glasstaaf is er vanaf ongeveer 2 à 3 euro per meter. De duurdere kleuren zijn in lengtes van 40 centimeter verkrijgbaar. Joyce: „Het enige wat je verder nodig hebt, is een tafel en een goed geventileerde ruimte. De gereedschappen en materialen nemen niet zo veel plaats in. Het is wel belangrijk om ook thuis veilig te werken. Zorg dat je water en een brandblusser bij de hand hebt, voor het geval er een vonkje op brandbaar materiaal terechtkomt. Draag altijd je veiligheidsbril. Er kunnen kleine stukjes glas afknappen en wegspringen.”
Workshops
Jock’s glasatelier biedt de mogelijkheid om verschillende workshops op het gebied van bewerkt glas te volgen. Glas in lood (restauratie, in opdracht of naar eigen ontwerp), brandschilderen (hiervoor wordt het glas met een speciale verf beschilderd, die vervolgens wordt ingebrand in de oven), glasblazen, glaskralen maken en tiffany. Bij de laatste techniek worden kleine stukken glas met behulp van koperfolie aan elkaar gesoldeerd. Deze techniek doet denken aan glas in lood, maar wordt meer toegepast op gedetailleerde oppervlakten, bijvoorbeeld op lampenkampen.
Meer informatie: 0162-427670 en www.jocks-glas.nl.