ANKARA (ANP/AFP) – Het Turkse parlement wil dat de Turken hun president voortaan zelf gaan kiezen. De volksvertegenwoordiging stemde donderdag in met een wijziging van de grondwet. Tot nu kozen de afgevaardigden het staatshoofd. De islamitisch–conservatieve regeringspartij AK (Rechtvaardigheid en Ontwikkeling) zag zich gedwongen tot de grondwetswijziging omdat het parlement haar kandidaat voor het presidentschap niet wilde accepteren. De partij van premier Recep Tayyip Erdogan, die volgens tegenstanders naar islamisering van Turkije streeft, hoopt dat een meerderheid van het Turkse volk zich wel achter haar kandidaat schaart.

Huidig president Ahmet Necdet Sezer, een voorstander van scheiding van kerk en staat, liet eerder doorschemeren dat hij wellicht zijn veto uitspreekt over de wijziging van de grondwet. Hij heeft vijftien dagen om het pakket te evalueren. Ook de strijdkrachten, die zich als hoeder van het seculiere Turkije beschouwen, zouden de ontwikkelingen kunnen dwarsbomen.

De nieuwe regel, waarbij het staatshoofd door het volk in twee stemrondes wordt gekozen, maakt deel uit van een pakket grondwetswijzigingen. Volgens de plannen wordt de ambtstermijn van de president verkort van zeven naar vijf jaar, maar wordt hij wel een keer herkiesbaar. Parlementsverkiezingen zullen om de vier jaar worden gehouden in plaats van de huidige vijf.

In totaal stemden 370 parlementariërs voor het amendement in het 550 zetels tellend parlement. Er was een tegenstemmer. De regerende AK–partij bezet ruim 350 zetels, maar had zich verzekerd van de steun van een kleine oppositiepartij en stelde zodoende de benodigde twee–derdemeerderheid veilig.

Bijna 70 procent van de Turken zegt voorstander te zijn van een door het volk gekozen president. Uit opiniepeilingen blijkt verder dat de politieke crisis de AK geen windeieren legt. De regeringspartij staat overal aan kop met percentages tot 41 procent. Bij de laatste verkiezingen kreeg de AK 34 procent.

De praktijk dat het parlement de president kiest, leidde onlangs tot grote politieke spanningen en het terugtreden van de enige kandidaat en huidig minister van Buitenlandse Zaken Abdullah Gül. Volgens de normale stemprocedures had Gül in de derde stemronde moeten winnen. Maar er was zoveel ophef over Gül dat de AK besloot hem terug te trekken. Een deel van de bevolking en de strijdkrachten vreesden dat Gül als president zou toestaan dat de islam een grotere rol gaat spelen.