Het importverbod werkt illegale vogelhandel in de hand, waarschuwt Rinus Borgstein van de Vereniging van im- en exporteurs van vogels en hobbydieren. „De liefhebber heeft een volière en wil er wat in hebben.” Met alle gevolgen van dien: de volksgezondheid kan in gevaar komen doordat regels rond ziekten worden ontdoken, en wie houdt het welzijn van de dieren op transport in de gaten?De sector heeft nu, in verband met de vogelgriepdreiging, achttien maanden van tijdelijke importverboden achter zich, en 1 juli nadert met rasse schreden. Reden voor de belangenvereniging -„we behartigen belangen van kanariepiet tot olifant”- om voor het eerst sinds haar ontstaan in 2005 een seminar te beleggen, in Ouwehands Dierenpark. Onderwerp: de toekomst van de vogelhandel.

De uitnodigingen zijn breed verspreid. Alles in het kader van de dialoog die de handelaren willen aangaan. Het ministerie van Landbouw is vertegenwoordigd, en Dibevo, de brancheorganisatie voor dierenwinkels; het Productschap Vee, Vlees en Eieren (PVVE), de Dierenbescherming, de Vogelbescherming, een papegaaienkwekerij en diervoederfabrikanten. De Partij voor de Dieren en het Wereldnatuurfonds laten zich op het laatste moment verontschuldigen.

De leden van de vereniging maken zich niet alleen druk om illegale handel of om het welzijn van de kanarie, ze vechten vooral voor hun hachje als handelaar. De illegaliteit leeft op, daarvan is voorzitter Borgstein zeker, hoewel hij niet kan zeggen op welke schaal precies. In elk geval gebruikt hij het als sterk argument in de strijd voor soepeler importregels. En op transport mag het hier en daar misgaan met vogels -de beelden van op elkaar gepropte dieren in kleine kistjes doen nog altijd de ronde- zijn verouderd en overtrokken, betoogt hij.

Een man in de zaal kijkt sceptisch om zich heen als Marcel Reijnen, beleidsmedewerker recreatiedieren bij de Dierenbescherming, cijfers uit het EFSA-rapport van oktober 2006 noemt. Het document werd opgesteld in opdracht van de EU en beschrijft de diergezondheidsrisico’s bij de import van wilde vogels. Bij het transport sneuvelt 70 procent, aldus het rapport. „De Dierenbescherming is blij met de importstop”, zegt Reijnen.

Oude cijfers, oordelen Borgstein en zijn collega’s. „De gegevens zijn gebaseerd op onderzoeken van lang geleden die niet objectief waren. De laatste jaren zijn deze cijfers aanmerkelijk gunstiger.” Zo’n 10 tot 20 procent, afhankelijk van de vogelsoort, haalt volgens hen de volière in Europa niet.

Borgstein stelt een aantal verbeterpunten voor om de handel in wilde vogels, mocht die weer worden toegestaan, in goede banen te leiden. Als basis moeten er goede quaraintaineregels worden gehandhaafd. Exporteurs buiten de EU zouden begeleiding kunnen krijgen, zodat het welzijn van de vogels ook daarginds wordt gewaarborgd.

Een herziening van de te importeren soorten zou niet verkeerd zijn en de exportrichtlijnen moeten helder en duidelijk worden vastgelegd. „De export moet open blijven. Als die dichtgaat, is de hobby voorbij”, benadrukt Borgstein. „Zonder handel geen hobby.”

Binnen Europa hebben liefhebbers meer voorlichting nodig, „een taak van overheden, speciaalzaken en vogelverenigingen.” Voor de vogel- en hobbydierenhandel moet een verplichte certificering komen, met andere woorden: de kennis van medewerkers in bepaalde speciaalzaken moet worden bijgespijkerd. Dan, last but not least: verkopen via internet moet uitsluitend mogelijk zijn voor de reguliere handel.

Vrije handel, mits verantwoord uitgevoerd, is voor iedereen beter, is te concluderen uit het rapport dat de vogelvereniging voor deze gelegenheid heeft opgesteld. Als het Westen „op een duurzame manier” vogels uit de tropen „oogst”, dan houdt dat de populaties in regenwouden juist in stand. De dieren vormen immers een bron van inkomsten voor de lokale bevolking, waardoor deze zal zorgen dat de bijzondere soorten niet zullen uitsterven. „Lokale jagers en vangers hebben doorgaans een groot respect voor de natuur en voor alles wat daar leeft en zij zullen dus niet meer vangen dan verantwoord is.”

En wat als het importverbod blijft bestaan? Is kweken binnen de EU een goed alternatief? De eigenaar van een dierenspeciaalzaak in het zuiden van Limburg merkt op dat hij nu inderdaad grijze roodstaarten van Nederlandse kwekers aanbiedt. „Maar in het geheel hebben we hier te weinig vogels om goed mee te kweken”, zegt Borgstein. „Om het goed te doen, is regelmatig vers bloed nodig.”