Het bestuur van de Wereldraad is in een negendaagse vergadering bijeen in Genève. De conferentie duurt tot dinsdag 3 september.

Het algemeen bestuur besprak donderdag de aanbevelingen van de gemengde protestants-orthodoxe commissie, het antwoord op de groeiende onvrede van de orthodoxen over het functioneren van de Wereldraad. De orthodoxe kerken vinden hun invloed in de Wereldraad te gering en verzetten zich tegen de westerse agenda, de manier van besluitvorming en de vermenging van verschillende tradities in oecumenische vieringen.

De commissie met zestig leden stelt voor om besluiten voortaan zo veel mogelijk bij consensus te nemen. Verder wil ze strengere eisen stellen aan aspirant-lidkerken. Ten slotte wil ze gezamenlijke vieringen tijdens Wereldraad-bijeenkomsten beperken tot interkerkelijke gebedsdiensten zonder avondmaalsviering en zonder kerkelijke status.

Het werk van de commissie, waarover het bestuur maandag of dinsdag een besluit neemt, is volgens Aram I „de epiloog van vele jaren van spanning, stagnatie en onzekerheid en de proloog van een nieuw tijdperk van orthodoxe deelname in de Wereldraad.” Ook de Nederlandse Russisch-orthodoxe theoloog Hildo Bos, voorzitter van de jongerenadviesgroep van de Wereldraad, onderstreepte donderdag het belang van de commissie.

„De commissie heeft de orthodoxe kerken en de rest van de oecumene dichter bij elkaar gebracht dan veel van de programma’s van de Wereldraad in de afgelopen decennia”, aldus Bos. De kracht van het commissievoorstel is volgens hem dat het beide partijen ertoe dwingt „zich te bezinnen op de vraag wat het betekent om in de oecumene actief te zijn. De orthodoxen hebben wel eens de neiging vrijblijvend kritiek te leveren, maar zij verplichten zich nu ook om zich duidelijk uit te spreken.”

Kritiek was er vooral op de rem die het commissievoorstel zet op oecumenische vieringen. „In een Wereldraad die geen oecumenische kerkdiensten meer kan vieren, wil ik niet meer meedoen”, zei de Duitse lutherse bisschop Margot Kässmann. Op dat punt is het rapport volgens haar een „document van de angst.” Andere protestantse bestuursleden uitten de vrees dat de rol van vrouwen in interkerkelijke gebedsdiensten minder wordt en dat mannelijk taalgebruik de norm blijft.

De Duitse protestantse bisschop Rolf Koppe, medevoorzitter van de commissie, deelde die zorgen niet. „In interkerkelijke gebedsdiensten zal veel mogelijk zijn.” Het commissievoorstel moet volgens Koppe „het misverstand wegnemen dat de Wereldraad in staat zou zijn een eigen oecumenische liturgie aan te bieden.” Bos kan zich voorstellen dat sommige protestanten het commissievoorstel als een „stap terug” beschouwen. „De discussie illustreert de realiteit van de verscheurdheid van de kerken.”

De voorgestelde verandering van de criteria voor lidmaatschap van de Wereldraad maakt volgens Koppe grotere deelname van de Rooms-Katholieke Kerk in het oecumenische orgaan mogelijk. Een studiegroep over lidmaatschap stelt voor een nieuwe categorie van „kerken in associatie met de Wereldraad” in het leven roepen.

Die categorie maakt het volgens Koppe voor de RK-Kerk mogelijk om intensiever mee te doen met het werk van de Wereldraad zonder volledig lid te hoeven worden. De Wereldraad zou zelfs enkele zetels in het algemeen bestuur aan rooms-katholieken kunnen toekennen, opperde hij.

Grotere tevredenheid van de orthodoxen maakt het wellicht mogelijk dat ze voor het eerst een vrouw als secretaris-generaal zullen accepteren, klinkt het in de wandelgangen. Het bestuur benoemde donderdag een commissie uit zijn midden die op zoek gaat naar kandidaten voor de opvolging van de Duitse theoloog Konrad Raiser. Die legt zijn functie eind 2003 na elf jaar neer. De Zuid-Afrikaan dr. Maake Masango is voorzitter van de commissie.