Turkse regeringspartij schuift Gül naar voren als president
ANKARA/BRUSSEL (ANP/AFP/RTR) – De Turkse regeringspartij AK heeft dinsdag besloten de minister van Buitenlandse Zaken Abdullah Gül naar voren te schuiven als presidentkandidaat. De partij heeft een grote meerderheid in het parlement dat een president moet kiezen voor 16 mei. Gül is van de post verzekerd.
Premier Recep Tayyip Erdogan maakte dinsdag Güls kandidatuur bekend. Dat betekent dat hij zelf geen kandidaat is en politiek leider van de AK blijft. Er zijn parlementsverkiezingen in november. De Turkse president moet boven de partijen staan en heeft een symbolische functie ofschoon hij een veto kan uitspreken over wetgeving.De zeven jaar durende ambtstermijn van president Ahmet Necdet Sezer loopt 16 mei af. Hij is niet herkiesbaar. Het parlement stemt vanaf 27 april in vier rondes voor het nieuwe staatshoofd. Een kandidaat moet in de volksvertegenwoordiging van 550 zetels een twee derde meerderheid van de stemmen behalen in de eerste twee stemrondes, maar daarna is een gewone meerderheid genoeg om tot president te worden gekozen.
De AK–meerderheid heeft de oppositie ervan weerhouden met een kandidaat te komen. De partij voor Rechtvaardigheid en Ontwikkeling, AK, heeft 353 zetels. Erdogan zou belangstelling hebben gehad voor de functie maar het militaire en politieke establishment wantrouwt Erdogan omdat hij van een islamitische partij is, ondanks de voortreffelijke staat van dienst van zijn regering.
De Turkse republiek werd in 1923 gesticht door een generaal, Mustafa Kemal, “Atatürk”. Die scheidde moskee en staat strikt en brak radicaal met de cultuur van het islamitische Ottomaanse Rijk. De strijdkrachten moeten er over waken dat die scheiding gehandhaafd blijft. Zij doen dat desnoods met staatsgrepen. Tien jaar geleden nog dwongen ze een democratisch gekozen premier, Necmettin Erbakan van de Welvaartspartij, af te treden.
De AK geldt als diens erfgenaam. Met de enorme AK–verkiezingsoverwinning van 2002 aanvaardden de militairen en de politieke oude garde tegen heug en meug een AK–regering. Die bleek een daverend succes met zijn politieke en institutionele hervormingen, zijn economische politiek en de start van gesprekken met de Europese Unie over toetreding.
GroenLinks–Europarlementslid Joost Lagendijk (voorzitter van de Turkije–delegatie in het Europees Parlement) noemde dinsdag de keuze voor minister Gül verstandig en slim.
