Prof. mr. drs. B. P. Vermeulen, lid van de Onderwijsraad, zei dat zaterdag tijdens de jaarvergadering van de reformatorische scholenorganisatie VGS. Hij reageerde op de stelling van voorzitter ds. P. Mulder dat je je als minderheid soms onveilig kunt voelen, vanwege „een seculier totalitair denken waar heel Nederland onderdoor moet. Het gedachtegoed van paars zit diep en breed in de samenleving. Onze vrees is dat de geest van ons volk soms een vlucht neemt die alle logica tart.”Met een tweedeling tussen openbaar en bijzonder onderwijs is Nederland niet uniek, zei Vermeulen. „Elk westers land heeft zo’n bestel. Ook de financiering is niet uniek. In Frankrijk worden confessionele scholen via de gemeenten gefinancierd en in de Verenigde Staten krijgen de ouders via vouchers en belastingvrijstelling een tegemoetkoming voor het hoge schoolgeld dat ze voor bijzondere scholen moeten betalen. Omdat het bijzonder onderwijs het zo goed doet, hebben zwarte leiders de Amerikaanse overheid opgeroepen die tegemoetkoming sterk uit te breiden. In Vlaanderen gaat de subsidiëring richting 90 procent. De 100 procent financiering in Nederland is wel uitzonderlijk.”

In het regeerakkoord van „het christelijkste kabinet sinds het kabinet-De Jong” is afgesproken dat er de komende jaren niet aan artikel 23 van de grondwet gemorreld wordt. Ook voor de langere termijn is Vermeulen optimistisch.

Een grotere bedreiging vindt de hoogleraar staats- en bestuursrecht en onderwijsrecht de „verwatering” van een groot deel van het bijzonder onderwijs. „Tien jaar geleden achtte ik een naamswijziging van de katholieke universiteiten in Tilburg en Nijmegen ondenkbaar. Het is toch gebeurd; een beetje droevig. Ook in het primair en voortgezet onderwijs zie je verzwakking van de identiteit.”

Gevoel voor identiteit
Voor Vermeulen is dat geen reden om de financiering ter discussie te stellen. „Als er toch weinig onderscheid meer is, waar maken mensen zich dan druk om?”

De tweedeling tussen openbaar en bijzonder onderwijs heeft niets van doen met de segregatie tussen witte en zwarte scholen, zei Vermeulen. „In landen met minder bijzondere scholen zie je evenveel segregatie.”

Scholen met een duidelijke identiteit zijn positief voor de ontwikkeling van een kind, zei het lid van de Onderwijsraad. „Uit onderzoek blijkt dat het opgroeien in een eenduidige waardengemeenschap goed voor een kind is: het geeft zelfvertrouwen en dat is de basis voor tolerantie naar anderen toe.”

De gevoeligheid voor identiteit ontbreekt bij veel politici, stelde de hoogleraar. „Dat er geen ontheffing van het instellen van een medezeggenschapsraad meer mogelijk is, is buiten alle proporties. Ook het CDA had daar geen gevoel voor. Hetzelfde geldt voor de eigen geschillenregeling per kring.” Hij hekelde ook de gang van zaken rond trouwambtenaren die geen homohuwelijken willen voltrekken. Er moet ruimte zijn voor minderheden, herhaalde Vermeulen.

Raad van toezicht
Vraagtekens plaatste hij bij de omvorming van directies tot raad van bestuur en van besturen tot raad van toezicht. „Het is onvermijdelijk dat dan ook het toezicht op de identiteit je door de vingers glipt, tenzij je een raad van toezicht vetorecht en gedeeltelijk initiatiefrecht geeft. Ik ben er huiverig voor alle macht bij technische managers te leggen. Wat blijft er over van de inbreng van de ouders?”

Reformatorische scholen moeten beducht zijn voor verwatering, zei ds. Mulder in zijn openingswoord. „Er is allerlei wind van leer die zoekt af te trekken van de heilsordelijke lijn van de Heidelberger en de leerregels van Dordt. Laten we waken voor verschuivingen. We hebben geen behoefte aan leidinggevenden die jongeren opvoeden in een kritische houding richting de eigen kring.”

Ds. Mulder verwees naar discussies over het oude en het nieuwe leren. „Misschien zeggen we wel eens te snel dat onze benadering de meest Bijbelse is.”