Na de vliegramp in de Bijlmer en de vuurwerkramp in Enschede vervulden de kerken ter plaatse een belangrijke rol in de opvang van en nazorg aan slachtoffers. De gang van zaken riep bij de betrokken kerken echter wel verschillende vragen op. Kerken bleken niet echt voorbereid op deze taak. Wat wordt eigenlijk van kerken verwacht bij een ramp?Om deze leemte op te vullen heeft ds. Otto Ruff, die nauw betrokken was bij de nazorg bij de Bijlmerramp, op verzoek van Kerk in Actie een brochure geschreven waarin een handreiking wordt gedaan aan kerkelijke gemeenten die zich willen voorbereiden op een taak in ramp- en crisissituaties.

Ook is samen met het Hendrik Kraemer Instituut (HKI), een van de opleidingsinstituten van de PKN, een training over de rol van de kerk bij rampen en schokkende gebeurtenissen opgezet. Tijdens de driedaagse opleiding leren de cursisten hoe de kerk betrokken kan zijn bij de opvang en nazorg na een ramp. Dit jaar wordt de cursus voor de derde keer gegeven

Kerken spelen vaak een rol bij de hulpverlening na een ramp, vertelt Robbers-van Berkel. „Vaak wordt een beroep gedaan op kerken omdat zij veel ervaring hebben met het inrichten van stilteruimten om slachtoffers te herdenken en de organisatie van rouw- en begrafenisrituelen. Bij de vuurwerkramp en de Bijlmerramp werden de kerken ingeschakeld bij het organiseren van de herdenkingsbijeenkomsten en stille tochten.”

Tijdens de cursus wordt vooral ingegaan op de noodzaak voor kerken te worden opgenomen in het rampenplan van de gemeente. Is dat niet het geval, dan worden de kerken ook niet ingeschakeld als er echt iets aan de hand is.

Ploni Robbers-van Berkel: „Vroeger was het voor burgerlijke gemeenten niet vanzelfsprekend dat kerken een taak hadden in de hulpverlening na een ramp. Hulpverleners als Rode Kruis en Slachtofferhulp gaan vaak echter na een dag weer weg, kerken blijven aanwezig in de buurt waar de ramp zich afspeelde. Dit kan voor de nazorg van groot belang zijn. Ook het ministerie van Binnenlandse Zaken heeft dit inmiddels onderkend en beveelt de gemeenten aan kerken op te nemen in het gemeentelijke rampenplan.”

De organisatoren van de cursus vinden het belangrijk dat de plaatselijke kerken weten wat van hen verwacht wordt bij een ramp, zodat ze gestructureerd bij kunnen dragen aan de hulpverlening na een ramp. Overleg met de burgerlijke gemeente is dan ook een eerste stap op weg na een goed kerkelijk rampenplan, zo meent Robbers-van Berkel.

Tijdens de cursus wordt in een simulatiespel door acteurs een situatie van een ramp of groot ongeval nagebootst. Deelnemers ervaren zo de verwarring van zo’n situatie waarin snel besluiten genomen moeten worden over het eigen optreden.

De cursus, die inmiddels is volgeboekt, vindt plaats in het Protestants Landelijk Dienstencentrum te Utrecht.