Onaangekondigde huisbezoeken alleen onder voorwaarden
UTRECHT (ANP) – Onaangekondigde huisbezoeken om te controleren op fraude met bijstand zijn alleen onder voorwaarden toegestaan. Dat blijkt uit een uitspraak die Centrale Raad van Beroep, het hoogste rechtscollege in de sociale zekerheid, woendag heeft gedaan in vier zaken van bijstandscontrole.
Volgens de raad kunnen huisbezoeken een noodzakelijk controle–instrument zijn om na te gaan of iemand recht heeft op bijstand. Wel moet rekening worden gehouden met de persoonlijke levenssfeer van de bijstandsontvanger. Dat betekent dat hem vooraf toestemming moet worden gevraagd voor het binnentreden in zijn woning. Ook moet hem worden verteld dat weigeren geen directe gevolgen heeft voor zijn uitkering.Alleen als de gemeente duidelijke aanwijzingen heeft dat de bijstandsverlening niet rechtmatig is, hoeft het weigeren van toestemming voor huisbezoek niet zonder gevolgen te blijven, aldus de Centrale Raad van Beroep. De bewijslast dat de bewoner wel toestemming heeft gegeven ligt bij de gemeente.
Staatssecretaris Ahmed Aboutaleb van Sociale Zaken heeft vorige maand aangekondigd de wet te zullen aanpassen als de rechter huisbezoeken onmogelijk zou maken. Hij heeft hiervoor de steun van een Tweede Kamermeerderheid.
Tot dusver was het niet duidelijk of huisbezoeken zijn toegestaan als controlemiddel in de sociale zekerheid. De voorzieningenrechter in Den Haag stelde vorige maand dat de Sociale Verzekeringsbank AOW’ers die niet van fraude worden verdacht, niet onaangekondigd mag bezoeken om na te gaan of ze stiekem samenwonen en dus geen recht hebben op de hogere AOW–uitkering voor alleenstaanden. Daartentegen sprak de rechtbank in Den Haag vorig jaar uit dat gemeenten mogen doorgaan met huisbezoeken bij bijstandsgerechtigden.
De ouderenbond ANBO is blij dat „nu ook de Centrale Raad van Beroep beklemtoont" dat mensen met een uitkering huisbezoeken mogen weigeren. Volgens een woordvoerder van de bond bevestigt de raad de eerdere uitspraak over onaangekondigde huisbezoeken aan niet verdachte AOW’ers.
„Wederom wordt duidelijk dat mensen beter geïnformeerd moeten worden over hun rechten en plichten bij een huisbezoek", aldus de ANBO–woordvoerder. Volgens hem moeten er ook heldere criteria komen over wanneer er sprake is van redelijke twijfel. „Nu is het nog aan gemeenten om te beoordelen dat er een vermoede van fraude is".
