De minister is nog maar net beëdigd, of hij bindt de strijd aan met roken. Mijn advies: houd vol, ook bij tegenwind van industrie en bedrijfsleven. Want tabak is de grootste te voorkomen doodsoorzaak binnen de EU: jaarlijks meer dan 500.000 doden en in Europa als geheel een miljoen. Respectievelijk 25 en 15 procent van de sterfgevallen als gevolg van kanker en van alle sterfgevallen kan worden toegeschreven aan roken. De meeste EU-landen hebben een rookverbod in restaurants. Nederland loopt achter: wij mogen nog roken in restaurants.Zorgvragers zijn in de gezondheidszorg de eerste partij. Het gaat allereerst en uiteindelijk niet om de zorgverleners en de zorgverzekeraars. Daarom blijft keuzevrijheid van wezenlijk belang. Max Weber (1864-1920) maakte een onderscheid tussen instrumenteel en identiteits- of waardengericht handelen. Die laatste vorm kenmerkt de gezondheidszorg: de relatie tussen zorgvrager en hulpverlener staat centraal. Advies aan de minister: bevorder vanuit onverdachte maatschappelijke en historische gronden identiteitsgebonden zorg én integrale zorg danwel geneeskunde: het beste uit de reguliere en de complementaire geneeswijzen. Die benutten allereerst het zelfherstellend vermogen van de patiënt en verlagen de kosten.

De Zorgverzekeringswet stelt de marktwerking centraal. Echter, zorg is geen markt, maar een bij uitstek relationele activiteit. Aanbestedingen in de thuiszorg (WMO) maken zorgvragers ongerust. De markt zet kwaliteit en preventie onder druk en stimuleert bureaucratie. Het toenemend multiculturele karakter van de samenleving vraagt in de zorgsector om gerichtheid op waarden rond de mens en zijn leven. Advies: de door waarden bepaalde kijkrichting verrijkt de zorgverlenende beroepen en werft personeel, omdat ze ruimte geeft aan gewetensvol werken.

Bij onderwerpen vanuit de medische ethiek geef ik enkele objectieve denkduwtjes vanuit de zorg voor het leven. Milde ivf leidt tot minder restembryo’s. Als het gaat om stamcellen: uitsluitend lichaamsstamcellen hebben therapeutische waarde. Levensbeëindiging van ernstig gehandicapte pasgeborenen discrimineert zinvol leven en is strafbaar. De definities van ”uitzichtloos lijden” en ”hulp bij zelfdoding” zijn onduidelijk. Lijden aan het leven toont het failliet van onze cultuur en gezondheidszorg. Zonder wettelijke grond neemt euthanasie bij dementie toe. De extreme stijging van medicijnen voor palliatieve sedatie duidt minstens op een verkeerde indicatie en indeling. Respect voor gewetensbezwaarden loont. Als de minister beseft dat medische ethiek voor alles uitgaat van zorg voor het leven in alle levensfasen, staat hij in een eeuwenoude, actuele en dus succesvolle traditie.

Als de minister zo gewetensvol inzet op het geweten, op de vernieuwing van het denken, stuit hij op weerstand. Daarom is van alle christenen ootmoedig en volhardend gebed nodig, opdat de minister volhardt in de zorg voor het leven. Doen we dat echt, dan zullen ook zij die geen christen zijn erkennen dat zij zegen ervaren.

Dr. R. Seldenrijk, directeur Nederlandse Patiënten Vereniging (NPV) en voorzitter Platform Zorg voor Leven