Instellingen krijgen volgens dat systeem alleen geld voor studenten die bij hen leerrechten verzilveren. Zo zouden universiteiten en hogescholen het direct in hun portemonnee merken als ontevreden studenten vertrekken. Maar Plasterk denkt dat deze vlieger niet opgaat. „Studenten lopen niet meteen weg als de studie hen niet aanstaat. Dat doet geen recht aan de werkelijkheid. De beoordeling van de kwaliteit van het hoger onderwijs verloopt niet volgens een consumentenmodel met rondshoppende studenten.”De minister zette al eerder vraagtekens bij de leerrechten. De Tweede Kamer stemde vorig jaar in met deze manier van financiering van het hoger onderwijs, maar de Eerste Kamer besloot het voorstel niet meer te behandelen na de val van het kabinet-Balkenende II. Volgens het regeerakkoord staan de leerrechten nu even in de ijskast. Voor de zomer zal Plasterk laten weten hoe het verder moet met de bekostiging van het hoger onderwijs.

De Kamer sprak woensdag over de mogelijkheid om wereldwijd te gaan studeren met behoud van studiebeurs en collegegeld te gaan lenen. Dit collegegeldkrediet maakte oorspronkelijk deel uit van de plannen voor leerrechten, maar de Kamer wilde dit toch al komend studiejaar invoeren.

De SP wil het collegegeldkrediet alleen mogelijk maken voor een studie in het buitenland. De partij vreest dat de mogelijkheid om geld te lenen ten koste gaat van de basisbeurs. Bij een toekomstige stijging van het collegegeld zou de beurs dan niet meer omhoog hoeven met als argument dat studenten het hogere collegegeld dan kunnen lenen.

Een fors deel van de Kamer wil dat ook leerlingen in het middelbaar beroepsonderwijs met een beurs naar het buitenland kunnen. Plasterk wil eerst de afloop van een experiment met een paar mbo-opleidingen in een beperkt aantal landen afwachten.