Familie houdt vaak orgaandonatie tegen
AMSTERDAM (ANP) – Het aantal orgaandonoren zou aanzienlijk groter zijn als familieleden van overledenen toestemming voor orgaandonatie zouden geven. In bijna driekwart van de gevallen zien artsen af van het gebruik van organen omdat de nabestaanden bezwaar maken.
Dat blijkt uit een onderzoek dat medewerkers van de Nederlandse Transplantatie Stichting en professor A. Hoitsma van de Radboud Universiteit in Nijmegen deze week in het Nederlands Tijdschrift voor Geneeskunde publiceren. Zij onderzochten hoeveel van de 5880 mensen die in de jaren 2001 tot en met 2004 op 52 afdelingen intensieve zorg van dertig Nederlandse ziekenhuizen waren overleden, als orgaandonor in aanmerking kwamen en van hoeveel van hen organen zijn gebruikt.Van de 5880 overledenen waren er maximaal 386 (6,6 procent) potentiële donoren. De overigen vielen af, bijvoorbeeld omdat zij te oud waren of omdat zij aan een ziekte hadden geleden die orgaandonatie onmogelijk maakt. Slechts 113 (1,9 procent) hadden daadwerkelijk hun organen afgestaan. Van de overigen had slechts een klein deel in het Donorregister laten opnemen, dat zij hun organen niet wilden doneren. Daardoor kwam in veel gevallen de beslissing bij de nabestaanden terecht.
Van alle gesprekken met familieleden over een orgaandonatie resulteerde 59 procent in een afwijzing van donorschap. Dat komt ongeveer overeen met de bevindingen van studies in onder meer de Verenigde Staten en Denemarken.
Volgens de onderzoekers is de meeste winst waarschijnlijk te halen door de donatievraag anders te stellen. Ervaring in andere landen leert dat inspanningen op dat terrein het weigeringspercentage onder nabestaanden kunnen doen afnemen. Andere knelpunten, zoals het niet stellen van de donatievraag aan de nabestaanden en het niet herkennen van een donor, zijn minder belangrijk.
Nederland kent sinds 1998 de Wet op de Orgaandonatie. Het uitgangspunt daarvan is dat artsen alleen organen mogen wegnemen als de overledene daar bij leven toestemming voor heeft gegeven of als de nabestaanden daarmee instemmen. Ondanks allerlei pogingen om het aantal donoren te vergroten is hun aantal de afgelopen tien jaar met circa tweehonderd per jaar vrijwel gelijk gebleven. De wachttijd voor een orgaantransplantatie is daardoor zeer lang. In 2004 stierven 160 mensen, terwijl zij op de wachtlijst voor bijvoorbeeld een nieuwe nier stonden.