Tijdens het vorige kabinet moesten ze allemaal herkeurd worden. Het nieuwe kabinet heeft dat besluit teruggedraaid. Maar nu wringt het voor degenen die al herkeurd zijn en (gedeeltelijk) arbeidsgeschikt zijn verklaard. Voor hen geldt namelijk een sollicitatieplicht, net zolang totdat duidelijk is wat het nieuwe kabinet nu eigenlijk echt wil.Wat was er aan de hand? In 2004 werden de regels voor WAO’ers stevig aangescherpt. Omdat een aantal mensen de WAO misbruikte als vluchtweg bij arbeidsconflicten, heeft de regering toen bepaald dat de herkeuringen veel strenger moesten worden. Daarbij wordt veel minder dan vroeger aangenomen dat iemand medisch gezien helemaal geen arbeidsmogelijkheden meer heeft. Verder wordt er geen rekening meer gehouden met het arbeidspatroon, zoals werken in deeltijd en dergelijke.

Sinds in 2004 met de herkeuringen is begonnen, kregen vele WAO’ers te horen dat ze (gedeeltelijk) arbeidsgeschikt waren. Hun WAO-percentage werd verlaagd of de WAO-uitkering ingetrokken. Deze mensen kwamen van de WAO in de WW terecht. Dat betekende in de praktijk dat zij direct een sollicitatieplicht kregen. Op zich een logische stap, dat iemand die kan werken ook moet gaan solliciteren.

De eisen die gelden bij de sollicitatieplicht liegen er niet om en vormen een stevige prikkel om te solliciteren. Drie hoofdpunten zijn daarin te onderscheiden. Zo moet de (gedeeltelijk) goedgekeurde persoon minstens een keer per twee weken een vacaturebank raadplegen. Bovendien moet hij of zij ingaan op een verwijzing van het CWI als er passend werk aangewezen wordt. En ten slotte is het de bedoeling dat er minimaal één sollicitatiebrief per week de deur uit gaat.

Dat laatste lijkt nogal eenvoudig, maar in de praktijk is het wel belastend voor de betrokken persoon, zeker als iemand op zoek moet naar een deeltijdbaan, of nog steeds beperkingen heeft. De betrokkene moet elke week een open of een gerichte sollicitatiebrief versturen, een sollicitatiebezoek brengen, een sollicitatiegesprek voeren of een andere duidelijke sollicitatieactiviteit verrichten.

Op een zogenaamd werkbriefje moeten deze activiteiten nauwgezet worden bijgehouden, zodat ook blijkt dat de betrokkene echt zijn uiterste best doet om aan de slag te kunnen. De beoordeling of voldoende is gesolliciteerd, heeft namelijk plaats door controle van de ingeleverde werkbriefjes. Natuurlijk wordt hierbij wel rekening gehouden met de mogelijkheden en beperkingen van de betrokken sollicitant, en er wordt ook gekeken naar de regionale arbeidsmarkt en het aantal beschikbare vacatures. Maar toch is en blijft deze sollicitatieplicht een zware last voor hen die dat soms maanden achter elkaar moeten volhouden.

In de praktijk blijkt namelijk dat mensen tussen de 45 en de 50 jaar maar heel moeizaam aan een nieuwe betrekking kunnen komen. Sinds 2004 zijn er 44.000 oudere arbeidsongeschikten gekeurd. Slechts 5000 van hen hebben inmiddels (gedeeltelijk) werk gevonden. Daaruit blijkt dat het rendement van deze actie vrij gering is. Dat heeft het nieuwe kabinet ertoe gebracht om de herkeuring voor deze groep stil te zetten. Voor hen die nog niet waren gekeurd, is de situatie dus duidelijk. Zij blijven gewoon in de WAO. Voor hen die even oud zijn, maar die door het systeem eerder werden opgeroepen voor herkeuring en door de strengere eisen geheel of gedeeltelijk zijn goedgekeurd, is de sollicitatieplicht van kracht. Dat voelt een beetje als rechtsongelijkheid, en in de praktijk zijn deze mensen in een heel andere positie gekomen dan vergelijkbare gevallen die net buiten de herkeuring vielen.

Resumerend is het logisch dat er in vergelijkbare gevallen een sollicitatieplicht is voor mensen die in staat zijn om werk te verrichten. Maar daarbij moet wel altijd worden gezocht naar de juiste maatvoering. En alle gevallen moeten zo veel mogelijk gelijk worden behandeld. Vandaar dat de RMU ervoor pleit dat de sollicitatieplicht voor herkeurde WAO’ers die op 1 juli 2004 45 jaar en ouder waren per direct wordt opgeschort en dat de betreffende personen zo spoedig mogelijk worden ingedeeld in hun oude arbeidsongeschiktheidspercentage. Dit in afwachting van een nadere uitwerking van dit onderdeel van het coalitieakkoord. Hopelijk zet het kabinet daar vaart achter.

De auteur is directeur van de RMU. Reageren? socialezaken@refdag.nl.