Het verbod op vuile vrachtwagens komt voort uit een convenant dat tien gemeenten vorig jaar ondertekenden. In onder meer Utrecht, Eindhoven en Tilburg gaat de regeling per 1 juli in. Rotterdam volgt deze zomer. „Een exacte datum durf ik niet te noemen”, zei een woordvoerster van de gemeente Rotterdam woensdag.De meeste Nederlandse gemeenten die kampen met luchtvervuiling hebben zich inmiddels bij het convenant aangesloten, liet een woordvoerster van het ministerie van VROM weten. Amsterdam en Den Haag laten nog onderzoeken wat de effecten van een milieuzone zijn.

Voor de oudste vrachtwagens, volgens Europese normen type 0 en type 1, betekent het verbod dat zij de steden per 1 juli niet meer in mogen. „Die zijn over het algemeen ouder dan twaalf jaar en vervuilen het meest”, aldus een woordvoerder van de gemeente Tilburg. Vrachtwagens van type 2 en 3 krijgen tot december respijt, omdat de benodigde roetfilters nog niet allemaal leverbaar zijn. Bedrijven krijgen subsidie om de filters in te bouwen.

In Utrecht wordt de milieuzone met camera’s in de gaten gehouden. In Tilburg wordt dit in eerste instantie door opsporingsambtenaren gedaan. Later schakelt ook de Brabantse stad over op een camerasysteem. De boete bij overtreding is 100 euro.

Schone lucht is ook van belang voor de economische activiteit. Steden die niet aan de Europese normen voor luchtkwaliteit voldoen, kunnen door de Raad van State gedwarsboomd worden in hun bouwplannen.

De belangenorganisaties voor het wegtransport EVO en TLN benadrukken dat volgens de afspraken gemeenten op hun beurt maatregelen moeten nemen voor efficiëntere bevoorrading van de binnenstad. Het gaat dan bijvoorbeeld om betere laad- en losplaatsen en betere afstemming van verkeerslichten.

Deze en andere maatregelen bevorderen ook de luchtkwaliteit. Het instellen van milieuzones is dan in veel gevallen niet eens nodig, aldus de organisaties. Ze zullen waar nodig via arbitrage dit soort maatregelen proberen af te dwingen.