Het CDA-kamerlid Atsma is bezorgd over het toenemende gebrek aan verscheidenheid in de krantenwereld. Vanavond debatteert de Tweede Kamer over het onderdeel mediabeleid uit de begroting van Onderwijs, Cultuur en Wetenschappen. De christen-democraat wil staatssecretaris Van der Ploeg, die verantwoordelijk is voor het mediabeleid, zover zien te krijgen dat deze een visie ontwikkelt en concrete maatregelen voorstelt.

„Het gebrek aan verscheidenheid doet zich voor op regionaal en landelijk niveau. In de meeste streken waren vroeger verscheidene kranten. De burgers konden kiezen. Dat kan nu niet meer.

Ook op landelijk gebied zie je een verschraling. Er is een enorme machtsconcentratie gaande in de uitgeverijwereld. Dat vertaalt zich op den duur naar de kranten. Ik wijs op de discussie die binnen PCM plaatsheeft om het dagblad Trouw zich meer te laten richten op levensbeschouwing en de Volkskrant de concurrentie met De Telegraaf aan te laten gaan.

Veel kranten hebben het loodje gelegd en als de crisis in de economie doorzet, gaan er nog meer. Ook een aantal kleinere kranten heeft het erg moeilijk."

Atsma, die zelf in de journalistiek werkzaam was, vindt dat de overheid moet ingrijpen. „Ik hoor eigenlijk niemand over de noodzaak van pluriformiteit in de pers, terwijl die eigenlijk minstens zo noodzakelijk is als pluriformiteit in de omroepwereld. Staatssecretaris Van der Ploeg hoor je er helemaal nooit over. Die maakt zich alleen bezorgd over radio en televisie. De politiek moet zich drukker maken over de positie van kranten. Zij vormen de basis van de nieuwsvoorziening."

Maar er is toch al zoiets als het Bedrijfsfonds voor de Pers?
„Dat is bedoeld voor kranten die al in financiële problemen zitten of bepaalde bijzondere projecten willen opzetten die zij zelf niet kunnen financieren. Dat is een beperkte taak. Ik benader het meer algemeen. Hoe kan de overheid het uitgeven van een krant aantrekkelijker maken?

Als je met uitgevers praat, noemen ze drie problemen: De kosten voor de nieuwsvoorziening, de productiekosten en de bezorgkosten. Op elk van die drie terreinen kan de overheid wat doen."

ANP betalen
„Op het gebied van de nieuwsvoorziening doe ik vanavond de suggestie dat de overheid een deel van de kosten die het Algemeen Nederlands Persbureau (ANP) maakt, voor haar rekening neemt. Met name de kleinere kranten komen in moeilijkheden doordat het ANP voor hen te duur is geworden. Het ANP werkt voor iedereen en is er voor iedereen. De overheid steekt jaarlijks 1,3 miljard gulden in de publieke omroep, waarom zou er dan geen geld kunnen naar deze publieke taak?

Je ziet nu ook weer dat de overheid 40 miljoen gulden steekt in de internetactiviteiten van omroepen. Daarmee gaan ze direct concurreren met de kranten. In dat licht bezien zou de overheid het de kranten iets gemakkelijker kunnen maken. Dat kan door de tarieven van het ANP substantieel te verlagen."

De productiekosten voor kranten zouden omlaag kunnen door het verlagen van BTW-tarieven op zaken als papier en inkt, zo suggereert het CDA-kamerlid. „De overheid moet ook overwegen om het abonnement op kranten aftrekbaar te maken van de belasting. Mensen zullen daardoor meer kranten gaan lezen. Dat levert meer inkomsten op voor de uitgevers."

De overheid kan volgens Atsma ook een stimulans geven op het gebied van de bezorging. Veel kranten hebben problemen met het vinden van bezorgers. „De overheid kan een impuls geven voor het opzetten van een gezamenlijk bezorgapparaat. Ook moet de overheid kijken naar de strakke regels voor bezorgers. Ik zeg niet direct dat we de leeftijd voor bezorgers moeten verlagen, maar we zouden wel eens kunnen kijken naar de Flexwet. Op grond daarvan moeten de kranten hun bezorgers in dienst nemen. Dat kan nooit de bedoeling zijn. Het bezorgen van kranten moet een bijverdienste blijven."

Allochtonen
Atsma vindt dat de overheid moet onderzoeken of er een subsidieregelingen moet komen om kranten te stimuleren een deel van het nieuws in een buitenlandse taal aan te bieden. „In de Randstad wonen veel allochtonen, maar ik zie in de kranten geen stukken in het Turks of het Marokkaans. In de provincie Friesland, waar ik woon, is er geld beschikbaar voor nieuws in het Fries. Waarom kan zoiets niet landelijk? Dat is goed voor de integratie. De kranten zullen er wel bij varen, omdat ze meer abonnees krijgen."

Atsma doet verder de suggestie om de Nederlandse Mededingingsautoriteit meer armslag te geven bij het beoordelen van concentraties in de dagbladwereld. „Nu wordt alleen getoetst op mededinging. Laat de NMa ook kijken naar pluriformiteit. Op dit laatste punt heb ik in ieder geval de PvdA mee. Ik hoop ook bij de andere suggesties die ik doe."