Deze krant plaatste op 26 februari een bericht van de Noorse nieuwsdienst Forum 18 waaruit bleek dat de regering van de republiek Kazachstan werkt aan nieuwe godsdienstwetgeving. De ontwerptekst, die aan verschillende instanties is toegezonden, bevat een forse inperking van de godsdienstvrijheid.Geregistreerde gemeenten met minder dan vijftig leden mogen niet langer openbare bijeenkomsten beleggen, geen religieuze lectuur verspreiden, geen financiële hulp ontvangen en geen welzijnswerk verrichten. Onder welzijnswerk verstaat de overheid elke vorm van diaconale zorg. Voor niet-geregistreerde groeperingen geldt een absoluut verbod op alle religieuze activiteiten. Het Comité voor Godsdienstzaken moet voortaan toestemming geven aan buitenlanders om voor te gaan in lokale gemeenten.

Vertegenwoordigers van verschillende godsdiensten krijgen de tekst van het wetsvoorstel toegestuurd. Zij ontvangen een maand de tijd om daarop te reageren. Een groot aantal wetenschappers, mensenrechtenactivisten en woordvoerders van religieuze minderheden heeft het wetsvoorstel inmiddels veroordeeld. Aleksandr Klyushev, hoofd van het verband van godsdienstige organisaties in Kazachstan, ziet de plannen als een „sterke beperking” van de rechten van protestanten. Voor wie de ontwikkelingen in de Centraal-Aziatische landen volgt, is deze berichtgeving geen verrassing. De incidenten tussen gemeenten en overheid volgden elkaar de laatste tijd in snel tempo op.

Verstoringen
Een greep uit de meest recente gebeurtenissen: Op 16 januari eindigde de strafzaak tegen evangelist Andrej Grigorjev uit Aktobe. Het gerechtshof verklaarde hem schuldig aan het begaan van een misdrijf tegen artikel 362 lid 1, opzettelijke overtreding van het verbod op religieuze activiteiten van niet-geregistreerde gemeenten, en stelde een boete vast ter hoogte van 360 dollar.

Op zondag 11 februari verstoorden zes vertegenwoordigers van de gerechtelijke macht de ochtendsamenkomst van de gemeente Aktobe. Zij werden vergezeld door fotografen en televisieverslaggevers, die tijdens de godsdienstoefeningen ongevraagd opnames maakten. Ambtenaren van het ministerie van Binnenlandse Zaken maakten een akte op over het verloop van de dienst.

Op 19 februari werd Dimitri Isajev uit Oeralsk, Oost-Kazachstan, beboet voor actieve deelname aan godsdienstoefeningen. De boete bedraagt 425 dollar, wat gelijk is aan twee maandsalarissen.

Op 21 februari werden de kerkenraadsleden van de gemeente Aktobe, de broeders Andrej Grigorjev, Vladimir Zinatoelin, Ilja Gurjejev, Valentin Milos en Vasili Boerlak, door het openbaar ministerie voor een verhoor opgeroepen. De tenlastelegging betreft het overtreden van het gebod op ongeoorloofde samenkomsten.

Op 7 maart werden twee ouderlingen van de gemeente Tsjimkent gevangengenomen en dezelfde dag voor de rechter gebracht. Broeder Fausi R. Goebajdoellin werd schuldig bevonden aan het organiseren van onwettige samenkomsten. Direct na het proces werd Goebajdoellin gevangengezet.

Arrestaties
Het betreft hier slechts gegevens uit de laatste weken. Alleen al in 2006 werden in Kazachstan meer dan veertig broeders gearresteerd en veroordeeld! In veel plaatsen werden de diensten verstoord, Bijbels en liedboeken in beslag genomen en bezoekers van samenkomsten beboet. De laatste gebeurtenis betreft afgelopen week.

We weten dat op 6 maart de hele gemeente van de stad Tsjimkent in het gebedshuis was samengekomen. Met hun hele hart riepen zij tot God om bescherming en hulp. Tóch werd een van hun voorgangers woensdag veroordeeld en gevangengezet.

Afgeranseld
Het is een wat droge opsomming van feiten. Wat moeten we er in Nederland mee? De situatie treft gemeenten, gezinnen, gelovigen. Mensen met hun strijd en aanvechtingen. Kwetsbare mensen.

Vooral zij die vanuit de islam tot bekering zijn gekomen, ervaren behalve de represailles van de overheid ook hevige tegenstand van familie, vrienden en dorpsbewoners, die hun anders- zijn niet accepteren.

Ik weet van de 28-jarige zoon van een moellah die keer op keer door zijn vader is afgeranseld. Van een 20-jarig meisje dat, ondanks het verbod en de dreigementen van haar vader, niet kan nalaten de diensten van de gelovigen te bezoeken, maar hiervoor dagelijks met een stok geslagen wordt.

Ik denk aan Alisjan, een 37-jarige broeder die na een bezoek aan een godsdienstoefening door zijn vroegere moslimvrienden in elkaar geslagen werd. In een hoek, tegen de muur geschopt, hebben ze hem de andere dag bewusteloos aangetroffen.

Reageren
Het is niet onbelangrijk hoe de kerk in het Westen reageert op de voorgenomen wetswijzigingen. De deur staat in Kazachstan nog op een kier. Als we niets doen, ligt het voor de hand dat de deur definitief dichtslaat. Gesloten voor het Evangelie!

Maar is er dan nog een opening? Jazeker! Tot op dit moment zijn het nog ’voorstellen’. Voorstellen die gezonden zijn aan allerlei instanties, waaronder ook kerkelijk leiders. Er is een maand de tijd om op de wetswijzigingen te reageren.

De vraag is: Ligt hier een taak voor de kerken in het Westen? Zien we hier onze verantwoordelijkheid? Het is goed dat er in onze gemeenten gebeden wordt voor de christenen in de islamitische wereld. Ik hoop dat dit deze dagen in onze gezinnen en gemeenten veel gebeurt. Dan is er hoop en verwachting. Want we hebben een God van wonderen!

Maar zijn we er daarmee? Houdt daar onze verantwoordelijkheid op? De president van Kazachstan, Nazarbijev, heeft in september 2006 tijdens een conferentie in de stad Astana voor het forum van de gehele wereld gezegd: „…de geloofsvrijheid bij ons in Kazachstan ligt vast in de grondwet, het recht op vrijheid van geloof en geweten, overeenkomstig de internationale rechtsdocumenten” (letterlijk citaat).

Is dit geen directe uitnodiging hem aan te spreken op de discrepantie tussen de voorgenomen wetswijzigingen en de grondwet van de republiek Kazachstan?

De auteur is directeur van Friedensstimme.