Dat zei prof. dr. Louwrens Hacquebord, hoogleraar arctische en antarctische studies aan de Rijksuniversiteit Groningen, donderdagmiddag bij de feestelijke aftrap van het Polenjaar in Nederland, in het Natuurmuseum Fryslân te Leeuwarden.Het smelten van de poolkappen heeft niet alleen gevolgen voor de inheemse volkeren, maar levert ongetwijfeld ook interessante politieke vraagstukken op, verwacht Hacquebord, die op Spitsbergen historisch onderzoek zal doen naar de exploitatie van natuurlijke hulpbronnen. „Op de Noordpool is een kwart van de wereldvoorraad aardolie en aardgas te vinden. Zo’n plek wordt door het smeltende ijs ineens bereikbaar. Voor multinationals als Shell zijn de belangen dan ook groot.”

Uit de betogen van collega-wetenschappers viel eveneens op te maken dat het Nederlandse poolonderzoek zich vooral zal richten op de effecten van klimaatverandering. Die zijn het sterkst op de polen en de gevolgen zijn daar nu al zichtbaar.

Of arctische gletsjers echter door de temperatuurstijging kleiner of groter worden, is nog niet bekend, aldus prof. dr. Hans Oerlemans van het Instituut voor Marien en Atmosferisch onderzoek Utrecht (IMAU). De gletsjerdeskundige gaat op de Groenlandse ijskap gps-apparatuur plaatsen, die een jaar lang de variatie in ijsstroming registreert.

Zijn onderzoek behoort tot een van de 35 projecten waarin Nederlandse wetenschappers in het kader van het IPY participeren. Betrokken instanties zijn onder meer de Universiteit Utrecht, het KNMI, Rijksuniversiteit Groningen, Universiteit van Amsterdam, Alterra, Wageningen Universiteit, het Nederlands Instituut voor Ecologie (NIOO) en het Nederlands Instituut voor Onderzoek der Zee, het NIOZ.

Het mondiale IPY-programma omvat 228 projecten, waar 50.000 wetenschappers aan meedoen. Afgezet tegen de ruim 1,1 miljard euro die de 63 deelnemende landen voor het poolonderzoek in 2007 en 2008 gezamenlijk uittrekken, is de financiële bijdrage van de Nederlandse overheid marginaal. Voor de komende twee jaar is 7 miljoen euro beschikbaar gesteld, bedoeld om zeventien arctische projecten te financieren. „Daarvoor worden zestien jonge poolonderzoekers aangesteld”, aldus de covoorzitter van de Nederlandse IPY-commissie, dr. Han Lindeboom.

Belangrijk is volgens Lindeboom ook dat een breed publiek zich bewust wordt van de betekenis van de poolgebieden voor de samenleving. Om die reden staan tal van exposities, lezingen, educatieve en culturele projecten op stapel. Zo luisterde koningin Beatrix donderdagmiddag in de Grote Kerk van Leeuwarden al naar de Antarctica Symfonie van Sir Peter Maxwell Davies.