Dat zei prof. dr. H. G. L. Peels, hoogleraar oudtestamentische vakken aan de Theologische Universiteit Apeldoorn, woensdag in zijn lezing voor de theologische studentenvereniging Synopsis in Leiden.Prof. Peels sprak over de verhouding tussen Oude en Nieuwe Testament. „Die relatie is niet in een systeem te vangen. Het Oude Testament moeten we lezen in de richting van het Nieuwe Testament en het Nieuwe Testament inlezen in het Oude Testament”, aldus prof. Peels. Mét Augustinus ziet hij in het Nieuwe Testament het Oude Testament als een bloem opengaan.

De hele geschiedenis van het Oude Testament loopt volgens de Apeldoornse hoogleraar uit op Christus. Het Oude Testament zonder het Nieuwe Testament noemt hij een torso. „In het Oude Testament staat iets uit.” Voor hem is het Oude Testament dan ook één beweging voorwaarts in de richting van de Messiaanse verwachting.

Volgens de hoogleraar heeft de Bijbel een grondstructuur van schepping naar herschepping. Het is één lijn van verbondsbeloften. Hij vergeleek de heilsgeschiedenis met een zandloper. „God zet met de schepping breed in, maar versmalt het heil tot Israël en via Juda tot David. Met de komst van Christus verbreedt de heilsgeschiedenis zich. Met dat hoogtepunt komt het heil naar alle volken over de gehele aarde. Het Evangelie gaat de wereld in.”

Prof. Peels wees erop dat in de geschiedenis van de kerk op verschillende manieren is gedacht over de verhouding tussen Oude en Nieuwe Testament. Zo verkondigde Marcion van Sinope, die omstreeks 140 leefde, dat de God van het Oude Testament niet dezelfde is als de Vader van Jezus Christus. Jezus is in een schijnlichaam uit een hogere wereld neergedaald, aldus Marcion. Daarom ontdeed hij het door hem gepropageerde evangelie van alle verwijzingen naar het Oude Testament. Vanwege zijn standpunten werd hij geëxcommuniceerd.

De geest van Marcion ziet prof. Peels aan het eind van de negentiende en in de twintigste eeuw op het grondvlak van de kerk terugkeren. Daarentegen zijn er volgens de hoogleraar anderen geweest die het Oude Testament op een voetstuk hebben gezet. Ook kwam Israël op de agenda van de kerk. De gebeurtenissen op 11 september 2001 in de VS hebben volgens prof. Peels ook als katalysator gewerkt.

Klinken in het Oude Testament ook niet oproepen tot haat en is er soms geen sprake van uitroeiingsbevelen? Dat zijn vragen die met name de laatste tijd actueel zijn. „De combinatie God en geweld roept bij veel theologen gêne op”, aldus prof. Peels. „Ook in de tijd van de Reformatie werden er tegenstellingen gesignaleerd tussen het Oude en het Nieuwe Testament. En met de moderne Bijbelwetenschap wordt de kloof tussen Oude en Nieuwe Testament steeds groter. De relatie tussen beide komt in een bedenkelijk daglicht te staan, terwijl gereformeerde theologen het Oude en het Nieuwe Testament zijn blijven zien als een doorgaande lijn van de heilsgeschiedenis”, aldus prof. Peels.