In het ene dorp vielen enkele millimeters regen, in een plaats een paar kilometer verderop wel honderd. Door het redelijk windstille weer van de afgelopen weken bleven buien lang hangen en zorgden ze voor een zeer ongelijke spreiding van de neerslag.

Hagelschade aan de fruitoogst in Zuid-Limburg (85 van de 110 fruittelers zijn gedupeerd), groentegewassen en aardappelen die met de voeten in het water staan in West-Brabant en Noord-Friesland; het betekent dat agrariërs hard worden getroffen in hun portemonnee. Tienduizenden euro’s scheelt het zomaar in de jaaromzet.

Een van de getroffen boeren is K. P. Boomsma. Op zijn akkerbouwbedrijf bij Ried in Noordwest-Friesland is veel water gevallen. Gisternacht mat hij 47 millimeter neerslag, terwijl er anderhalve week geleden al 200 millimeter in totaal was gevallen. De gevolgen van al dat water laten zich raden. „Over de bieten en het maïs zit ik niet in, die worden veel later geoogst. Maar de aardappelen zijn hier en daar verrot en op veel plaatsen blootgespoeld. We zijn met de schop op het land bezig geweest om de boel te redden, maar als er zo ontzettend veel regen valt, kun je daar niet tegenop werken.”

Volgens de agrariër is het nu maar afwachten wat er nog van terechtkomt. In ieder geval levert het veel extra werk op. Bij het rooien zullen er veel rotte aardappelen meekomen, die er met de hand weer moeten worden uitgehaald in de schuur.

Een schatting van de financiële schade durft en wil Boomsma niet geven, maar die is wel „heel groot. Het is nu het zoveelste natte jaar. We hebben weinig moed meer. Er moet niet nog zo’n jaar komen, want dan kost het ons de kop.” Ook in de buurt hoort de boer veel verhalen over schade. „Maar ik heb niet op het land van mijn buren gekeken, dus hoe erg het daar is, weet ik niet.”

Het Agrarisch Dagblad meldde gisteren dat er in de noordelijke provincies op 2300 hectare schade is aangericht. Meestal gaat het om aardappelvelden, waar het verlies 10 tot 100 procent van de oogst is. Daarnaast hebben ook de uien, wortelen, kool en granen geleden onder de vele regen. Al met al wordt de financiële strop geschat op enkele miljoenen euro’s.

De boerenorganistatie LTO-Nederland vindt het nog „te vroeg” om de schade aan de totale oogst goed in te kunnen schatten. Woordvoerder G. Pinxterhuis: „De inventarisatie daarvan loopt nog. Het hangt er maar van af of de gewassen van te natte percelen nog kunnen worden geoogst. En of er nog ziekten de kop opsteken.”

Hij zegt dat er met name in het zuidwesten van het land plaatsen zijn waar schade is opgetreden. Maar hoe groot het gebied is waarvan uiteindelijk de oogst verloren gaat, moet volgens hem nog blijken. Het weer in de komende weken zal daarvoor ook erg bepalend zijn. „Krijgen we nog droog en zonnig weer, dan valt het waarschijnlijk mee. Ook de gevreesde schimmelziekte in de aardappels -fytoftora- zal dan beperkt blijven.”

Waarschijnlijk zullen zomers in de toekomst vaker dergelijke pieken in de regenval te zien geven, denkt LTO-Nederland. Boeren moeten daar rekening mee gaan houden in hun bedrijfsbeleid. „Als je op relatief natte percelen duurdere gewassen als aardappelen neerzet en dat gaat een paar jaar mis, dan zul je vanzelf wel op andere, goedkopere gewassen overschakelen. Ook zullen de akkerbouwers voor een goede afwatering moeten zorgen.”

Bij verzekeraar Interpolis -dochterbedrijf van de Rabobank- zijn in de eerste helft van augustus zo’n 300 meldingen binnengekomen van hagel- en regenschade. Ongeveer de helft hiervan betrof schade aan gewassen en apparatuur in kassen, doordat de goten overstroomden en het water naar binnen liep. De andere 50 procent had betrekking op hagelschade aan tuinbouwgewassen. De totale schade is geschat op ongeveer 2 miljoen euro.

Tegen hagel- en bliksemschade kan een akkerbouwer of tuinder zich verzekeren. Tot nu toe is het echter niet mogelijk om op het veld staande gewassen te verzekeren tegen regen- of overstromingsschade. Een wens van veel agrariërs is dan ook een oogstschadeverzekering. Reeds vijf jaar geleden heeft verzekeraar Interpolis een onderzoek laten doen naar de haalbaarheid van zo’n collectieve onderlinge opvang. De uitkomst was dat het kon, maar niet zonder een maximumbedrag aan schade die de gezamenlijke boeren zouden kunnen verhalen op de verzekering. Daarboven zou de overheid moeten bijspringen.

„Daar is sindsdien over onderhandeld tussen LTO-Nederland en het ministerie. Dan gaat het met name over de vraag hoe hoog dat plafond zou moeten zijn. De landbouworganisatie houdt het op 500 miljoen euro, de overheid op 750 miljoen”, zegt J. Nachtweh, woordvoerder van Interpolis. „Het aantal verzekerden -bijna 13.000 akkerbouwers- is te klein in verhouding tot de risico’s. Een tijdje geleden was er wateroverlast op Texel. Een handvol boeren had voor 50 miljoen euro schade. Dus zelfs als alle akkerbouwers samen een onderlinge verzekering aangaan, is de jaarpremie nog erg hoog en kan het alleen met dat plafond. Misschien geeft de waterschade van deze zomer het beslissende zetje om tot zo’n verzekering te komen.”