„Deze minister is al weg, in feite”, aldus VVD-fractiespecialist De Krom. Collega’s van PvdA, GroenLinks, SP en Peijs’ eigen CDA leverden ook stevige kritiek. „Wat deed u de laatste 2,5 jaar? U was afwezig”, oordeelde GroenLinks-Kamerlid Duyvendak. „Er lijkt geen einde te komen aan de tegenvallers”, aldus CDA’er Van Hijum.Peijs gaat op 1 maart in de provincie Zeeland aan de slag als commissaris van de Koningin. Op de valreep van haar ministerschap moest ze de Kamer opnieuw uitleg geven over slecht nieuws met betrekking tot de HSL-Zuid. Die valt nog eens 222 miljoen euro duurder uit en de lijn wordt anderhalf jaar later dan oorspronkelijk gepland volledig in gebruik genomen.

„Ik vind het waardeloos”, zei de minister. In een dinsdag aan de Kamer verstuurde brief had ze al aangekondigd dat het toezicht op het miljardenproject wordt versterkt. „Die brief heb ik geschreven met lood in mijn schoenen.”

De afzwaaiende minister erkende dat haar ministerie steken heeft laten vallen wat betreft de regierol en het inschatten van risico’s. Bij het project betrokken ambtenaren missen verder noodzakelijke technische expertise. Kamerleden willen voorkomen dat zulke problemen nieuwe grote projecten, zoals de kilometerheffing, parten spelen.

Peijs benadrukte dat er geen sprake is geweest van gesjoemel met boekhoudkundige regels om financiële problemen te verdoezelen, zoals door diverse Kamerleden werd gesuggereerd. „Hier is geen trukendoos opengetrokken”, verzekerde Peijs. „U rekent de risico’s vol in”, verweet zij Duyvendak. Volgens hem valt het toch al peperdure spoorproject nog eens ruim een half miljard duurder uit.

Peijs wees er nog op dat grote infrastructurele projecten in binnen- en buitenland vaak te maken krijgen met nog veel grotere kostenstijgingen. In dat licht zouden de financiële problemen met HSL-Zuid nog meevallen. „Ik vind niet dat het project slecht gemanaged is. Er ligt een mooie baan.” De stroppenpot (600 miljoen euro) zou ook niet volledig worden aangesproken. „Wij blijven 100 miljoen onder het plafond.”

De verkeersspecialisten in het parlement hebben de Algemene Rekenkamer niettemin gevraagd in het dossier te duiken en in juni te rapporteren. Het moet een breed onderzoek worden naar de financiële kant, de planning, de risico’s en de organisatie.