Aan de parlementariërs van de CU zelf lag dat niet, want die brengen al jaar en dag onvermoeibaar hun standpunten over het voetlicht. Hoewel de partij in de kranten tot voor kort nauwelijks was terug te lezen, bestaat in Den Haag altijd veel waardering voor de inhoudelijk sterke fractie.Zo werd Van Middelkoop in 1997 door zijn collega’s gekozen tot derde beste parlementariër, na Bolkestein en Rosenmöller. Ze noemden hem kundig en verrassend, een gewiekst debater, inhoudelijk sterk en veel binnenhalend voor zijn kleine fractie. Een jaar daarvoor had hij de aandacht getrokken als voorzitter van de parlementaire onderzoekscommissie Klimaatsverandering en broeikaseffect.

De nieuwe bewindsman loopt met een korte onderbreking van een jaar al sinds 1973 rond op het Haagse Binnenhof, toen hij begon als fractiemedewerker van het Gereformeerd Politiek Verbond. In 1989 werd hij zelf Tweede Kamerlid. Hij verliet de Kamer in 2002, toen de GPV met de Reformatorische Politieke Federatie (RPF) was opgegaan in de ChristenUnie. Een jaar later kwam hij aan de overkant van het Binnenhof terecht, in de luwte van de Eerste Kamer.

Van Middelkoop komt uit een gereformeerd (vrijgemaakt) gezin en woont al zijn hele leven in Berkel en Rodenrijs. Hij besloot begin jaren ’70 politiek actief te worden na het zien van een interview op televisie van de schrijver Bomans met GPV–oprichter Jongeling. Die nam hem in 1973 in dienst als fractiemedewerker, wat hij bleef totdat hij in 1989 zelf de Kamer inging.

In de beide Kamers voerde Van Middelkoop het woord over onder meer Defensie en Buitenlandse Zaken. Hij liet zich als senator niet kennen als een fervent voorstander van toetreding van Turkije tot de Europese Unie. Hij stelde dat het „onverstandig" zou zijn een islamitische staat als Turkije toe te laten. Hij pleitte voor een aparte vriendschaps– en samenwerkingsband.