Onlangs kwam naar buiten dat uitvaartondernemers steeds vaker exclusieve overeenkomsten sluiten met zorginstellingen en ziekenhuizen voor het regelen van een begrafenis of crematie van overleden patiënten en bewoners. Exclusieve contracten smoren de concurrentie en kunnen prijsopdrijvend werken. Vooral de grote uitvaartondernemingen zouden zich hier schuldig aan maken.Nederlands grootste uitvaartorganisatie, DELA, distantieert zich van deze praktijken en hecht eraan te melden geen enkele afspraak te hebben met welke zorginstelling dan ook. Wij juichen het dan ook toe dat een Kamermeerderheid van CDA, VVD en PvdA snel een onderzoek naar de vermeende afspraken tussen uitvaartbedrijven en zorginstellingen instelt.

Tegelijkertijd verbaast de uitvaartorganisatie zich over de snelheid en voortvarendheid waarmee politiek Den Haag op deze aantijgingen heeft gereageerd. Daar waar politiek Den Haag zich -terecht- druk maakt over het mogelijke prijsopdrijvende effect als gevolg van vermeende douceurtjes tussen uitvaartbedrijven en zorginstellingen, zweeg diezelfde politiek in alle talen toen DELA de politiek vorig jaar aansprak op de hoogte en verhogingen van gemeentelijke grafkosten. Nabestaanden worden hier veruit het hardst door getroffen. Dan gaat het in veel gevallen om duizenden euro’s.

Afgelopen jaar voerde de uitvaartorganisatie bewijs aan van verhoging van gemeentelijke tarieven met tientallen procenten. Ook in 2007 zijn de tarieven van de gemeentelijke grafkosten in veel gevallen met wederom tientallen procenten gestegen. Als voorbeeld is te noemen een gemeente die de grafrechten verhoogt van ruim 400 euro naar 1500 euro. Onlangs kwam zelfs het nieuws naar buiten van een gigantische verhoging in de gemeente Woensdrecht, die bezig is met een inhaalslag om de grafrechten binnen te halen.

Het zou daarom goed zijn als het onderzoek dat de Tweede Kamer nu eist, wordt uitgebreid naar de problematiek van de gemeentelijke grafkosten. In beide gevallen staat het financieel belang van nabestaanden in een kwetsbare situatie voorop.

Keuzevrijheid
Als het gaat om prijsafspraken tussen zorginstellingen en uitvaartondernemers dient snel duidelijkheid te komen over de vraag of deze afspraken toelaatbaar zijn.

Voor zover dit het geval is, vindt DELA bovendien dat zorginstellingen en uitvaartorganisaties hierover openheid van zaken moeten geven richting de bewoners van de instellingen en hun families. Bewoners en hun families moeten te allen tijde keuzevrijheid hebben en houden als het gaat om de verzorging van de uitvaart.

En natuurlijk geldt voor bewoners met een natura-uitvaartverzekering dat in geval van overlijden altijd de verzekeraar direct wordt ingelicht. In de praktijk gebeurt dit niet altijd, waardoor nabestaanden na afloop vaak met een (forse) hogere factuur worden geconfronteerd dan de kosten waarvoor de betreffende uitvaartverzekeraar dezelfde uitvaart had kunnen verzorgen. Het verschil in kosten is dan voor rekening van de nabestaanden, die daar niet altijd van op de hoogte zijn.

Wanneer nabestaanden ervoor kiezen om de uitvaart door een (lokale) ondernemer te laten verzorgen, zou deze verplicht moeten zijn om de nabestaanden duidelijk te informeren over welke diensten wel en welke niet binnen de verzekering vallen, en dus voor eigen rekening zijn.

Openheid
Transparantie en openheid van zaken zijn van het grootste belang in de uitvaartbranche. Richting de Nederlandse consumenten verwacht de uitvaartorganisatie dan ook dat het onderzoek naar mogelijke afspraken tussen uitvaartbedrijven en zorginstellingen openbaar wordt gemaakt, zodat eenieder kan zien of die afspraken bestaan en zo ja, welke uitvaartonderneming met welke zorginstelling afspraken gemaakt heeft.

Vooral het feit dat het vertrouwen van nabestaanden wordt geschaad is kwalijk. Alle betrokkenen moeten er blind op kunnen vertrouwen dat zaken goed en rechtmatig worden geregeld. DELA juicht daarom het onderzoek toe, maar vraagt de politiek nadrukkelijk ook de verhoging van de veel forsere grafkosten dit keer niet uit het oog te verliezen.

De auteur is manager communicatie bij uitvaartorganisatie DELA.