Kerk & religie

„Moderne tijd jaagt ons op”

De moderne en postmoderne tijd heeft ons opgejaagd. En wij weten nauwelijks meer wat het is om te wandelen, rustig de ene stap na de andere doen. Om in de nabijheid te verkeren van God, met Hem om te gaan om Hem Zélf, in die wonderlijke mix van eerbied én vertrouwelijkheid die de Schrift ons aanbeveelt. Uitgever mr. H. P. Medema zei dit gisteren in Apeldoorn tijdens het symposium “Wandelen met God”, dat was gewijd aan spiritualiteit in de negentiende eeuw.

Van onze kerkredactie
23 November 2001 22:00Gewijzigd op 13 November 2020 23:17

Tijdens het symposium werd de spiritualiteit van vier personen belicht: H. de Cock, G. Groen van Prinsterer, H. Bavinck en H. C. Voorhoeve. De term “Wandelen met God” klinkt een beetje onwennig in deze tijd, erkende Medema. „We spreken immers nu van spiritualiteit." Tussen de negentiende-eeuwers en ons ligt niet alleen meer dan een eeuw, maar ook de „moderne tijd."

„Niet alleen modernistische theologen zijn modern geweest, ook een rechtzinnig christendom is gemoderniseerd", zo constateerde de uitgever. „Geloof in het gezag van de Bijbel, van kaft tot kaft, heeft in sterke mate de verborgen omgang met God en de vreze des Heeren vervangen."

Hendrik de Cock
Prof. dr. H. J. Selderhuis beschreef de ontwikkeling van spiritualiteit in het leven van Hendrik de Cock. Beslissend was het contact met Klaas Pieters Kuipenga, een ouder gemeentelid. Dat leidde bij De Cock tot een herbezinning op zijn eigen geloofstoestand en in de prediking tot grotere nadruk op de noodzaak van bekering en wedergeboorte.

De Cocks spiritualiteit wordt beheerst door de vraag: „Mannen, wat moeten wij doen om behouden te worden?" De centrale rol van deze vraag resulteerde bij De Cock in een spiritualiteit waarbij de verhouding tussen de kerk en de individuele gelovige, en die tussen verbond en verkiezing, weliswaar in evenwicht blijft, maar de aandacht voor het leven na het sterven enigszins ten koste gaat van het christenzijn in de kerk en samenleving dat daaraan voorafgaat, aldus Selderhuis.

Bavinck
Dr. G. Harinck belichtte de gereformeerde spiritualiteit van Herman Bavinck. Deze wordt gekenmerkt door een groot respect zowel voor de moderne cultuur als voor de gereformeerde geloofstraditie. „Je zou zijn spiritualiteit gematigd kunnen noemen, maar zij was wel gebouwd op een hevige spanning, die ook vandaag nog schuilgaat in onze cultuur. Want hoe is het mogelijk een moderne westerling te zijn en tevens een discipel van de Gekruisigde?"

Bavincks gereformeerde geloofsovertuiging heeft hem niet gehinderd in zijn relatie tot de wereld waarin hij leefde. „Zelden is met groter kracht en vasthoudendheid het verband bepleit tussen het orthodox-gereformeerde en het christelijke, en tussen het christelijke en het algemeen menselijke. Geloof en cultuur, ze horen naar gereformeerd begrip bijeen. En wil de cultuur niet ontaarden, dan heeft zij zich met dat geloof te verstaan; en omgekeerd."

Kind en held
Dr. R. Kuiper vatte de spiritualiteit van Groen van Prinsterer samen met de woorden kind en held. De staatsman beschouwde zich als nazaat van Calvijn en kind van het Réveil. Die twee geestelijke erfenissen waren op het terrein van de christelijke levenspraktijk opvallend eensluidend: het geloof moet blijken in het leven van alledag. Groens spiritualiteit kenmerkte zich door een eenvoudig christelijke geloofsstijl. „Over voorwerpelijk en onderwerpelijk horen we hem nooit. Het geloof was voor hem niet iets om over te theoretiseren, maar een levenswerkelijkheid, zoals een kind de omgang met zijn ouders als een levenswerkelijkheid ervaart."

Prof. dr. W. J. Ouweneel belichtte ten slotte de spiritualiteit van H. C. Voorhoeve, de voorman van de Nederlandse Vergadering der Gelovigen. Voorhoeve was gegrepen door een sterk verlangen naar de begintijd van het christendom. „De Heere Jezus lief te hebben en met anderen samen te komen, daar was het hem om te doen. De rest was mensenwerk. Kenmerkend voor hem was een sterk besef van het verval van de kerk en een groot verlangen naar de komst van de Bruidegom."

RD.nl in uw mailbox?

Ontvang onze wekelijkse nieuwsbrief om op de hoogte te blijven.

Hebt u een taalfout gezien? Mail naar redactie@rd.nl

Home

Krant

Media

Puzzels

Meer