De samenhang tussen Oude en Nieuwe Testament is de rode draad in het boek van dr. Ad. van Nieuwpoort: ”Tenach opnieuw. Over het Messiaanse tegoed van het evangelie naar Lukas”. Lukas wil in zijn evangelie Jezus ter sprake brengen en daarvoor gebruikt hij de boeken van Mozes en de profeten. Zijn verhaal over Jezus is een en al verwijzing naar de Tenach. „En het geschiedde…” Wie enige Bijbelkennis heeft, zal bij deze woorden direct herinnerd worden aan het bekende kerstverhaal uit Lukas 2. Als voor de derde keer in dat hoofdstuk „en het geschiedde” klinkt, zijn de herders onderweg naar Bethlehem om de pasgeboren Jezus te vinden. Ze zeggen dan tegen elkaar: „Laat ons zien het woord, dat er geschied is.” Een opmerkelijke manier van spreken.

De evangelist Lukas blijkt echter heel bewust deze woorden te gebruiken. Ze moeten gelezen worden tegen de achtergrond van het Oude Testament. Het Hebreeuwse ”dabar” betekent zowel woord als daad en wordt in het bijzonder gebruikt voor wat er van Godswege „vanuit de hemel op de aarde geschiedt, zich doorzet en in vervulling gaat.” Lukas wil in zijn evangelie Jezus ter sprake brengen. Daarvoor gebruikt hij de boeken van Mozes en de profeten. Zijn verhaal over Jezus is een en al verwijzing naar de Tenach. Zie op Zijn weg, luister naar Hem zoals Hij de Schriften uitlegt, en je komt tot de ontdekking dat het getuigenis van de Tenach waar en betrouwbaar is.

Deze gedachtegang vinden we in ”Tenach opnieuw. Over het Messiaanse tegoed van het evangelie naar Lukas”, waarop dr. Ad van Nieuwpoort aan de Universiteit van Amsterdam promoveerde. De invloed van de Amsterdamse School is duidelijk merkbaar. Nauwkeurig en grondig wordt de Bijbeltekst bestudeerd en aan de exegese onderworpen. Het is een goed doordachte studie, waarin de auteur vooral onderzoek heeft gedaan naar de samenhang en de eenheid van de Schrift.

Tegoed
Het woord ”samenhang” is dan ook een sleutelbegrip in zijn studie. Lukas heeft zich, volgens Van Nieuwpoort, tot doel gesteld te zoeken naar deze samenhang van de Schriften. Tegenover anderen betoogt hij dat we daarom bij de evangelist niet alleen te maken hebben met geschiedschrijving, maar met een Schriftuurlijke orde, de orde van het ”geschiedende Woord” (Lukas 1:4). De orde van zijn evangelie wordt bepaald door Mozes en de profeten. De evangelist herleest als het ware Mozes en de profeten op verschillende teksten en hun samenhang. Binnen dat raamwerk brengt Lukas Jezus als de Gezalfde ter sprake. Dat is ”Tenach opnieuw”.

Aan de andere kant laat het Evangelie een tegoed zien. Van Nieuwpoort meent dat de verschijning van de Gezalfde ten diepste gericht is op het openen van de Schriften. Het is Jezus zelf, die de aandacht vestigt op dat tegoed van het evangelie. Dat tegoed (een leenwoord van Miskotte) bedoelt geen tekort van het Oude Testament aan te geven. Het tegoed zit op het vlak van woorden en gedachten. Het vestigt de aandacht op wat méér gezegd wordt. Dat is het evangelische perspectief van de Tenach. In de weg die de Gezalfde gaat, komt de hele oudtestamentische verkondiging samen en het beslissende van de Tenach aan het licht. Het evangelie noemt dat „vervulling.”

Nu kan alleen de Gezalfde het verstand openen en de Schrift in de diepste zin uitleggen (Lukas 24:44, 45). Daarom spreekt Van Nieuwpoort over een Messiaans tegoed, omdat het niet los gezien kan worden van Christus. Dat Messiaanse tegoed zal in de voortdurende wisselwerking tussen Tenach en Evangelie vanzelf oplichten, zo meent hij. De Gezalfde zelf laat in de weg die Hij gaat, horen en zien dat het getuigenis van Mozes, de profeten en de Psalmen werkelijk een waarachtig getuigenis is.

Betekenis
Maar is dit het enige dat gezegd kan worden? Is Jezus in deze gedachtegang uiteindelijk niet meer dan uitlegger van de Schriften? Gaat de nadruk op het ”geschiedende Woord” niet ten koste van de betekenis van de persoon en het werk van Christus voor ons persoonlijk? Als Van Nieuwpoort terecht zoekt naar de samenhang in Oude en Nieuwe Testament, moeten we ook denken aan het vroegchristelijk getuigenis van 1 Korinthe 15. Inderdaad, Christus’ weg was naar de Schriften, maar in dat hoofdstuk staat ook dat Paulus dit evangelie bekend wil maken omwille van ons behoud en onze zaligheid. In de Naam van de Gezalfde zal immers ook gepredikt worden bekering en vergeving der zonden onder alle volken, beginnend vanaf Jeruzalem!

Dit alles neemt niet weg dat de auteur een gedegen studie heeft afgeleverd. Het is zijn verdienste de eenheid van Oude en Nieuwe Testament op een heldere en verrassende wijze onder de aandacht te brengen. Niemand die serieus de Bijbel bestudeert kan daar omheen. Zijn boek is een uitdaging tot een blijvend gesprek, niet alleen over een ”Messiaans tegoed”, maar vooral ook over de Christus der Schriften.